Ukraina cảnh báo tình hình nguy cấp tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky cho biết, tình hình tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga đang kiểm soát đã trở nên nguy cấp, do pháo kích của Nga ngăn chặn việc khôi phục đường dây điện để cung cấp năng lượng làm mát các lò phản ứng và ngăn sự cố nóng chảy hạt nhân.

Trong bài phát biểu qua video đêm 30.9, Tổng thống Volodymyr Zelensky lưu ý, 1 máy phát điện diesel cung cấp điện khẩn cấp cho Zaporizhzhia đã không còn hoạt động. Việc này xảy ra 7 ngày sau khi đường dây điện bên ngoài nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu ở Ukraina bị sập.

"Đây là ngày thứ 7. Chưa bao giờ có tình huống khẩn cấp như vậy tại nhà máy Zaporizhzhia. Tình hình rất nguy cấp. Các cuộc pháo kích của Nga đã cắt đứt nhà máy khỏi mạng lưới điện" - ông Zelensky nói.

Nhà máy Zaporizhzhia là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, có 6 lò phản ứng hạt nhân. Quân đội Nga đã kiểm soát nhà máy trong những tuần đầu tiên sau khi xung đột nổ ra tháng 2.2022. Kể từ đó, Nga và Ukraina thường xuyên cáo buộc lẫn nhau tấn công gây nguy hiểm cho an toàn hạt nhân.

Hiện tại, nhà máy Zaporizhzhia không sản xuất điện, nhưng cần điện để đảm bảo nhiên liệu trong các lò phản ứng hạt nhân luôn mát và không xảy ra hiện tượng nóng chảy.

Đây là lần thứ 10 kể từ khi xung đột Nga - Ukraina bắt đầu, nhà máy Zaporizhzhia bị ngắt kết nối khỏi lưới điện.

"Đây là mối đe dọa với mọi người" - Tổng thống Ukraina nhấn mạnh, lưu ý chưa từng có phần tử khủng bố nào trên thế giới dám hành động như các diễn biến hiện tại quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.

Ông Rafael Grossi - người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc - thông báo đang làm việc với cả Nga và Ukraina để khôi phục đường dây điện bên ngoài nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.

Trong thông cáo đêm 30.9, ông Grossi nói đã "liên tục liên lạc với cả 2 bên với mục tiêu giúp nhà máy nhanh chóng kết nối lại với lưới điện".

"Nhà máy hiện ứng phó được nhờ các máy phát điện diesel dự phòng - tuyến phòng thủ cuối cùng - và không có nguy hiểm trước mắt chừng nào các máy phát điện này tiếp tục hoạt động, nhưng rõ ràng đây không phải là tình huống bền vững về mặt an toàn hạt nhân" - ông nói.

Nhấn mạnh không bên nào được hưởng lợi từ một tai nạn hạt nhân, ông Grossi cho biết, 2 bên đều lưu ý hoạt động quân sự đã ngăn cản việc triển khai các hoạt động sửa chữa cần thiết.

Theo người đứng đầu IAEA, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đang vận hành 8 máy phát điện diesel, có 9 tổ máy sẵn sàng khởi động nếu cần và 3 tổ máy đang tạm ngừng để bảo dưỡng.

"Tôi thực sự khuyến khích cả 2 bên hợp tác với chúng tôi và tạo điều kiện cho những sửa chữa thiết yếu này được thực hiện" - ông nói.

Các quan chức Nga chưa bình luận về tình hình tại nhà máy Zaporizhzhia. Các giám sát viên của IAEA được bố trí thường trực tại Zaporizhzhia và 3 nhà máy điện hạt nhân khác của Ukraina.