BHYT chi hơn 142.000 tỉ đồng năm 2024, giảm gánh nặng cho người bệnh

BHYT - chiếc “lá chắn” giữa người bệnh và chi phí y tế leo thang

Từ khi nghỉ việc tại một công ty nội thất vào tháng 5.2025, anh Nguyễn Văn Thi (34 tuổi, Đồng Nai) rơi vào cảnh gián đoạn các loại bảo hiểm. Khi vợ mang thai và nghỉ việc, nỗi lo viện phí, khiến gia đình anh buộc phải tính toán lại. Qua tìm hiểu, anh biết có thể tiếp tục tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình.

“Tháng 8.2025, vợ chồng tôi chủ động liên hệ cơ quan BHXH để gia hạn BHYT hộ gia đình. Từ khi có thẻ, mỗi lần đi khám thai, chúng tôi an tâm hơn vì được hỗ trợ chi phí đáng kể” - anh Thi cho biết.

Không chỉ riêng gia đình anh Thi, nhu cầu khám chữa bệnh bằng BHYT tại các bệnh viện tuyến cuối ngày càng tăng cao. Tại Bệnh viện Ung Bướu TPHCM, mỗi ngày có hàng nghìn lượt bệnh nhân đến khám và điều trị, trong đó nhiều trường hợp bệnh nặng được chuyển lên để được hưởng quyền lợi BHYT tối đa.

Bệnh nhi H.T.T (8 tuổi, Gia Lai) mắc ung thư máu là ví dụ điển hình. Dù được hỗ trợ bởi BHYT và các nhà hảo tâm, chi phí điều trị vẫn là áp lực lớn.

“Nếu không có BHYT, người bệnh như con tôi sẽ rất khó khăn để duy trì điều trị” - mẹ bệnh nhi chia sẻ.

Đại diện Bệnh viện Ung Bướu TPHCM cho biết, đối với bệnh nhân có BHYT, bệnh viện vẫn yêu cầu giấy chuyển tuyến khi đến khám và điều trị, ngoại trừ các trường hợp thuộc 62 nhóm bệnh được phép khám trực tiếp mà không cần chuyển tuyến.

Tại Bệnh viện K - cơ sở đầu ngành điều trị ung thư - mỗi ngày tiếp nhận hơn 2.000 người bệnh.

GS.TS Lê Văn Quảng - Giám đốc Bệnh viện K - khẳng định: “Với bệnh ung thư, nếu không có BHYT, chi phí điều trị kéo dài hằng năm trời sẽ vượt quá khả năng của nhiều gia đình. BHYT thực sự mang ý nghĩa nhân đạo và tinh thần chia sẻ cộng đồng sâu sắc".

Trường hợp ông Lê Văn Bền (65 tuổi, Phú Thọ), mắc ung thư phổi di căn não từ năm 2018, đã trải qua phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và điều trị nhắm trúng đích. BHYT đã giúp ông giảm hàng trăm triệu đồng chi phí - một con số vượt xa khả năng tự chi trả của gia đình.

Thống kê của BHXH Việt Nam, mỗi năm quỹ BHYT chi trên 100.000 tỉ đồng cho hoạt động khám chữa bệnh (KCB). Riêng năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 186 triệu lượt KCB, với số tiền quỹ chi trả hơn 142.900 tỉ đồng.

BHYT hiện thanh toán hơn 1.000 hoạt chất thuốc, hàng trăm thuốc đông y, nhiều loại sinh phẩm, kỹ thuật cao - bao gồm cả những thuốc ung thư, bệnh hiếm, tim mạch có giá hàng chục đến hàng trăm triệu đồng.

Không chỉ thuốc, BHYT còn chi trả hơn 10.000 dịch vụ kỹ thuật, nhiều thiết bị có chi phí hàng trăm triệu như phẫu thuật robot, máy tạo nhịp tim, thay khớp…

Học sinh - sinh viên cũng là nhóm được BHYT “che chở” mạnh mẽ. Nửa đầu năm 2025, cả nước có hơn 4,3 triệu lượt KCB với tổng chi gần 1.770 tỉ đồng. Đáng chú ý, có 20 trường hợp được quỹ chi trả từ 200 triệu đến 1 tỉ đồng.

Rà soát danh mục thuốc - mở rộng quyền lợi cho người bệnh

Bà Trần Thị Trang - Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế - cho biết: Bộ Y tế đang lấy ý kiến cho dự thảo thông tư sửa đổi danh mục và tỉ lệ, điều kiện thanh toán thuốc BHYT. Dự thảo rất quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi điều trị của hàng chục triệu người tham gia bảo hiểm. Danh mục thuốc được xây dựng từ đề xuất của bệnh viện, doanh nghiệp dược, cơ quan quản lý, chuyên gia và kiến nghị cử tri. Thuốc phải bảo đảm an toàn - hiệu quả, chi phí hợp lý; với thuốc đắt tiền ảnh hưởng lớn đến quỹ, Bộ Y tế xem xét kỹ tỉ lệ thanh toán. Thuốc được đưa vào danh mục phải có số đăng ký lưu hành/giấy phép nhập khẩu hợp lệ, không có cảnh báo an toàn và phù hợp hướng dẫn điều trị.

Trong lần rà soát, Vụ BHYT xem xét 1.037 hoạt chất trong 3 năm, hướng tới 5 năm tới. Danh mục điều chỉnh tỉ lệ và điều kiện thanh toán thuốc đắt tiền, loại bỏ thuốc không còn dùng, không còn số đăng ký, có cảnh báo hoặc hiệu quả thấp; đồng thời chọn thuốc hiệu quả - chi phí tối ưu trong nhóm cùng chỉ định. Danh mục mới mở rộng bao phủ, bổ sung nhiều thuốc cho bệnh hiếm và các bệnh ít lựa chọn điều trị, giúp bác sĩ có thêm phương án và người bệnh dễ tiếp cận thuốc.

Với thuốc có chi phí điều trị rất cao, Bộ Y tế đưa ra mức chi trả cao nhất trong khả năng quỹ. Đáng chú ý, 14 doanh nghiệp đã cam kết giảm giá thuốc thông qua thương thảo giá, giúp giảm chi phí đồng chi trả cho người bệnh. Bộ Y tế cũng đang đề xuất cơ chế hỗ trợ đồng chi trả từ ngân sách Nhà nước đối với một số loại thuốc đặc biệt đắt đỏ, hình thành mô hình hỗ trợ 3 bên: BHYT - ngân sách - doanh nghiệp dược.

“Danh mục mới giúp giảm chi tiền túi của người dân, nhiều thuốc trước đây phải tự trả nay được BHYT chi trả toàn bộ hoặc một phần. Đồng thời, mở rộng hơn 340 thuốc xuống tuyến xã, giúp người dân tiếp cận điều trị gần hơn, giảm chi phí đi lại” - bà Trang nhấn mạnh.