Cấm thuốc lá điện tử - còn đó những nghịch lý

Sau một thời gian rất dài, nhiều cơ quan chức năng, đi đầu là Bộ Y tế cùng quyết liệt bảo vệ quan điểm , ngày 30.11.2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15, chính thức cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu và sử dụng thuốc lá điện tử từ năm 2025.

Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 1665/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết số 173 của Quốc hội.

Nghị quyết của Quốc hội và Quyết định của Chính phủ là những dấu mốc rất quan trọng, mang đến hy vọng lớn cho công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giống nòi.

Tuy nhiên, thực tế đến thời điểm này, việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu và sử dụng thuốc lá điện tử chưa thực sự đi vào đời sống, giống kiểu cấm cho có như quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng.

Bằng chứng là loạt bài “Thị trường ngầm thuốc lá điện tử” vừa khởi đăng trên Lao Động cho thấy: Thị trường mua bán thuốc lá điện tử vẫn hoạt động sôi động và tinh vi. Các sản phẩm bị cấm vẫn được giao dịch trên mạng xã hội, ẩn mình trong các cửa hàng nhỏ lẻ, bất chấp quy định pháp luật.

Nghịch lý nữa là, mặc dù Quốc hội đã ban hành Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu và sử dụng thuốc lá điện tử từ năm 2025, nhưng trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) đang trình Quốc hội xem xét, lại đang “bỏ ngỏ” việc cấm kinh doanh mặt hàng này.

Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TPHCM) tại phiên họp tổ chiều 11.11 đã đề nghị cần rà soát xem có hay không các hoạt động vận động hành lang (lobby) nhằm hợp thức hóa việc kinh doanh thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng?

Nếu đã là ngành nghề cấm, thì nhất định phải đưa vào luật!

Phải bổ sung vào Điều 6 của dự án luật - phần quy định ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh - đối với việc đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Đây cũng là quan điểm chung, rất xác đáng của nhiều đại biểu Quốc hội tại phiên họp tổ chiều 11.11. Bằng không, như đại biểu Lê Hoàng Anh (Đoàn Gia Lai) đã phát biểu, đó sẽ là “một bước thụt lùi về chính sách”.

Thực tế cho thấy, một trong những lý do khiến Nghị quyết 173/2024/QH15 chưa thật sự đi vào cuộc sống, là do việc mua bán thuốc lá điện tử trên mạng xã hội vẫn dễ như mua kẹo. Nguyên nhân đến từ sự buông lỏng trong quản lý và giám sát của các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương.

Để quy định phát huy hiệu quả, trước hết cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của các lực lượng chức năng như công an, quản lý thị trường, hải quan… trong việc thực thi. Đồng thời, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để người dân hiểu rõ tác hại khủng khiếp của thuốc lá điện tử đối với sức khoẻ và giống nòi.

Nhưng quan trọng hơn cả, là cần có sự thống nhất, không mâu thuẫn trong hệ thống pháp luật - bắt đầu từ dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).