Nga lật lại thảm kịch MH17 sau 11 năm, đưa ICAO ra tòa

Nga vừa chính thức khiếu nại phán quyết của ICAO về vụ tai nạn máy bay MH17 lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) của Liên Hợp Quốc, khẳng định các cáo buộc nhằm vào Nga là "vô căn cứ" và nhấn mạnh con đường tìm kiếm sự thật vẫn còn rất dài.

Ngày 18.9, Bộ Ngoại giao Nga thông báo đã đệ đơn kiện lên ICJ, căn cứ theo Điều 84 của Công ước về Hàng không Dân dụng Quốc tế. Động thái này nhằm bác bỏ quyết định trước đó của Hội đồng ICAO liên quan đến cáo buộc Nga có dính líu trong thảm kịch MH17 năm 2014.

"Chúng tôi kỳ vọng Tòa án Công lý Quốc tế sẽ thể hiện cách tiếp cận công bằng, không thiên vị trong vụ việc gây chú ý toàn cầu này" - thông cáo của Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ.

Phía Nga nhấn mạnh, trái ngược với Nghị quyết 2166 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Hội đồng ICAO đã không thúc đẩy một cuộc điều tra toàn diện, độc lập và khách quan. Thay vào đó, kết quả được đưa ra dựa chủ yếu vào dữ liệu từ Hà Lan và Ukraina - hai bên mà Mátxcơva coi là "có lợi ích trực tiếp" trong vụ việc.

Theo Nga, quá trình điều tra hình sự và kỹ thuật do Nhóm điều tra chung (JIT) dẫn đầu đã sử dụng "những bằng chứng bị thao túng", không xem xét đầy đủ các thông tin mà Mátxcơva cung cấp.

"Do đó, phía Nga đã khiếu nại quyết định của Hội đồng ICAO trên mọi khía cạnh - từ thẩm quyền, quy phạm pháp lý được áp dụng, cơ sở thực tế cho đến các vi phạm nghiêm trọng về thủ tục. Việc kháng nghị này hoàn toàn không đồng nghĩa với việc Nga thừa nhận hay công nhận bất kỳ kết luận nào của Hội đồng ICAO, vốn trước đó đã bị Mátxcơva tuyên bố là vô hiệu" - Bộ Ngoại giao Nga khẳng định.

Các nhà ngoại giao Nga cũng nhắc lại rằng dù thảm kịch đã trôi qua 11 năm, "hành trình tìm kiếm sự thật vẫn còn rất xa". Nga cảnh báo việc Hội đồng ICAO chưa có phán quyết cuối cùng sẽ khiến Hà Lan và Australia - những nước từng yêu cầu Nga bồi thường - thất vọng, đồng thời dự báo Nga sẽ tiếp tục bị bôi nhọ tại kỳ họp lần thứ 42 của ICAO ở Montreal, khai mạc ngày 23.9 tới.

Ngày 17.7.2014, chuyến bay MH17 của Malaysia Airlines khởi hành từ Amsterdam (Hà Lan) đi Kuala Lumpur (Malaysia) đã bị bắn rơi trên vùng trời Donetsk, miền Đông Ukraina, khiến 298 người từ 10 quốc gia thiệt mạng.

Một nhóm điều tra quốc tế gồm Hà Lan, Australia, Bỉ, Malaysia và Ukraina đã được thành lập để làm rõ vụ việc. Năm 2022, Tòa án quận Hague (Hà Lan) kết án vắng mặt 3 nghi phạm - trong đó có cựu chỉ huy lực lượng ly khai Donetsk Igor Girkin - tù chung thân. Một bị cáo khác được tuyên trắng án do thiếu chứng cứ.

Tuy nhiên, Nga liên tục phủ nhận mọi cáo buộc, cho rằng kết luận của JIT thiếu cơ sở, bỏ qua các bằng chứng từ phía Mátxcơva, và mang tính chính trị nhiều hơn pháp lý.

Với việc chính thức đưa ICAO ra Tòa án Công lý Quốc tế, Mátxcơva đang tìm cách lật lại hồ sơ vụ MH17 ở cấp độ pháp lý quốc tế cao nhất. Nga tuyên bố sẽ "tìm kiếm sự thật" trên cơ sở Hiến chương Liên Hợp Quốc và các chuẩn mực luật pháp quốc tế, thay vì những "phán quyết thiên lệch" mà nước này cáo buộc ICAO đã dựa vào.