Nghi vấn bủa vây vụ phá hoại Nord Stream với nghi phạm người Ukraina

Vụ nổ đường ống dẫn khí Nord Stream - được xem là hành vi phá hoại hạ tầng năng lượng lớn nhất châu Âu kể từ Thế chiến 2 - bất ngờ nóng trở lại sau khi một nghi phạm người Ukraina vừa bị bắt tại Italy.

Nghi phạm Sergey Kuznetsov dự kiến sẽ bị dẫn độ sang Đức để hầu tòa, với cáo buộc cầm đầu nhóm 6 người thực hiện vụ nổ bằng một chiếc du thuyền nhỏ. Nhưng hàng loạt câu hỏi vẫn bao trùm vụ án đã kéo dài gần 3 năm qua.

Phiên bản mới từ phía Đức

Các công tố viên Đức cho rằng Kuznetsov cùng đồng đội đã thuê chiếc du thuyền mang tên Andromeda tại thành phố Rostock (Đức) bằng giấy tờ giả. Nhóm này bị cáo buộc lén vượt qua mạng lưới giám sát dày đặc ở biển Baltic, tiếp cận đường ống Nord Stream ở độ sâu 70-80m và đặt thuốc nổ.

Kịch bản này gần như trùng khớp với bài điều tra trên tờ Wall Street Journal 1 năm trước, miêu tả nhóm người Ukraina “say men rượu và lòng yêu nước”, bí mật triển khai kế hoạch làm nổ đường ống với ngân sách hạn hẹp.

Theo nguồn tin, thậm chí Tổng thống Volodymyr Zelensky ban đầu đồng ý nhưng sau rút lại vì cảnh báo từ CIA, song lúc đó đội phá hoại đã lên đường.

Nga phản bác kịch bản “du thuyền Andromeda”

Nga nhiều lần chế giễu giả thuyết một nhóm nhỏ có thể tự mình tiến hành vụ phá hoại phức tạp đến vậy. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov từng nói: “Một nhóm người ngồi uống rượu, chợt nghĩ ra: Sao không cho nổ đường ống Nord Stream? Họ thuê một chiếc thuyền con, lặn xuống và đặt chất nổ”. Ông khẳng định chỉ những ai “sợ sự thật và muốn che chắn cho Kiev” mới tin kịch bản này.

Giới chuyên gia cũng bày tỏ hoài nghi. Andromeda chỉ dài 15m, không có khoang hàng để chứa 4 quả bom nặng tới 27kg cùng thiết bị lặn sâu, hệ thống khí hỗn hợp, buồng giảm áp - những thứ gần như bắt buộc cho nhiệm vụ ở độ sâu 80m.

Họ cũng nhấn mạnh một ca lặn như vậy cần ít nhất 3 giờ, đòi hỏi con tàu phải neo tại chỗ nhiều ngày liền. Trong khi đó, biển Baltic là một trong những khu vực được NATO giám sát dày đặc, nơi cả tàu cá dân sự cũng thường xuyên bị theo dõi. Nếu nhóm nhỏ kia thực sự hoạt động trót lọt, điều đó đồng nghĩa với sự thất bại thảm hại của hệ thống giám sát phương Tây.

“Bóng dáng nhà nước” chưa biến mất

Ngay sau vụ nổ, nhiều chính trị gia và truyền thông phương Tây cho rằng chỉ một quốc gia mới đủ khả năng tiến hành phá hoại. Khi đó, Nga bị nghi ngờ nhiều nhất. Tuy nhiên, theo thời gian, giả thuyết này dần được lùi lại, nhường chỗ cho câu chuyện “du thuyền và 6 người Ukraina”.

Dù vậy, ngay cả các công tố viên Đức cũng thừa nhận vụ việc mang dấu ấn của “kế hoạch cấp quân sự”. Điều này khiến dư luận tiếp tục hoài nghi liệu có thế lực nhà nước nào đứng sau, thay vì chỉ một nhóm nhỏ hành động độc lập.

Bí ẩn chưa có lời giải

Vụ nổ Nord Stream không chỉ phá hủy hạ tầng năng lượng trị giá hàng chục tỉ USD, mà còn làm rung chuyển an ninh năng lượng châu Âu. Nga - vốn nắm 51% Gazprom, công ty sở hữu Nord Stream - bị loại khỏi các cuộc điều tra chính thức và chưa từng được tiếp cận bằng chứng.

Trong khi chờ phiên tòa xử Kuznetsov, nhiều chuyên gia vẫn đặt câu hỏi: Một du thuyền nhỏ và 6 người không tên tuổi, liệu có thể thật sự qua mặt toàn bộ hệ thống giám sát hùng hậu của NATO để gây ra vụ nổ chấn động thế giới?