Alaska thành tâm điểm ngoại giao Nga - Mỹ

Tổng thống Donald Trump dường như giảm bớt kỳ vọng về cuộc gặp sắp tới với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska, Mỹ. Ngày 11.8, ông mô tả hội nghị thượng đỉnh này là một "cuộc gặp gỡ thăm dò" để "xem ông ấy nghĩ gì" về thỏa thuận nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraina.

"Có lẽ trong 2 phút đầu tiên, tôi sẽ biết chính xác liệu có thể đạt được thỏa thuận hay không" - ông Donald Trump chia sẻ với báo giới. Ông Trump dự định nói với ông Putin về việc chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraina và xem liệu có "một thỏa thuận công bằng" nào được đưa ra hay không. Thỏa thuận ngừng bắn, theo ông Trump, có thể liên quan đến "một số trao đổi lãnh thổ" giữa Nga và Ukraina. Về diễn biến cuộc gặp với Tổng thống Putin dự kiến diễn ra tại Alaska, Tổng thống Trump nói: "Tôi nghĩ nó sẽ tốt nhưng cũng có thể tệ".

Những phát biểu của Tổng thống Donald Trump được đưa ra trong bối cảnh lực lượng Nga giành được những lợi thế lãnh thổ đáng kể tại các vị trí chủ chốt trên thực địa ở miền Đông Ukraina. Nga củng cố lợi thế gần các thành phố Kramatorsk và Dobropillya trong những ngày qua. Cả hai thành phố đều là những trung tâm chính của quân đội Ukraina, đặc biệt Kramatorsk vẫn là nơi sinh sống của hàng nghìn thường dân từ chối di tản.

Những kỳ vọng của Tổng thống Donald Trump với hội nghị thượng đỉnh ở Alaska, bao gồm cả các điều khoản mà Nga có thể sẵn sàng chấp nhận, được cho là dựa trên cuộc gặp giữa đặc phái viên Tổng thống Mỹ Steve Witkoff và Tổng thống Vladimir Putin tại Mátxcơva vào tuần trước.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz có cuộc trao đổi với Tổng thống Donald Trump, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu khác ngày 13.8. Cuộc gọi có sự tham gia của lãnh đạo Anh, Pháp, Phần Lan, Italy và Ba Lan, cũng như các nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu và NATO. Người phát ngôn chính phủ Đức Stefan Kornelius cho biết, trong cuộc họp video ngày 13.8, các nhà lãnh đạo thảo luận về các phương án để gây sức ép với Nga, chuẩn bị cho các cuộc đàm phán hòa bình cũng như các vấn đề liên quan đến yêu sách lãnh thổ và đảm bảo an ninh.

Trước đó, sau cuộc họp có sự tham gia của Phó Tổng thống Mỹ J.D Vance tại Anh vào cuối tuần qua, các nhà lãnh đạo châu Âu đã đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ ủng hộ Ukraina và cảnh báo rằng Nga không nên được phép vẽ lại ranh giới quốc tế bằng vũ lực.

Đầu tuần này, Tổng thống Donald Trump xác nhận sẽ nói chuyện với các nhà lãnh đạo châu Âu "để lấy ý kiến của mọi người" trước cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Putin. "Tôi sẽ tham gia vào vấn đề đó với tinh thần sẵn sàng cao nhất", ông Trump nói, khẳng định muốn nhanh chóng thấy một lệnh ngừng bắn.

Mỹ đã mua Alaska từ Nga năm 1867. Các yếu tố lịch sử đã tạo nên sự cộng hưởng cho cuộc gặp lần này của hai nhà lãnh đạo. Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov chỉ ra, Nga và Mỹ là láng giềng, chỉ cách nhau eo biển Bering. "Có vẻ khá hợp lý khi phái đoàn của chúng tôi chỉ bay qua eo biển Bering và một hội nghị thượng đỉnh quan trọng, được mong đợi như vậy của lãnh đạo hai nước được tổ chức tại Alaska" - ông Ushakov nói.

Cuộc họp ở Alaska đánh dấu lần đầu tiên Tổng thống Vladimir Putin được mời đến Mỹ, không tính Liên Hợp Quốc, kể từ năm 2007. Nhà Trắng xác nhận ngày 12.8 rằng, cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Vladimir Putin sẽ diễn ra tại thành phố Anchorage. Hai bên dự kiến có mặt tại Căn cứ Liên hợp Elmendorf-Richardson - căn cứ quân sự lớn nhất ở Alaska.

Lần gần nhất Alaska trở thành tâm điểm trong một sự kiện ngoại giao của Mỹ là tháng 3.2021, khi đoàn ngoại giao và an ninh quốc gia Mỹ gặp gỡ các đối tác Trung Quốc tại Anchorage.