Tỉ lệ sử dụng vaccine phòng dịch tả lợn của Việt Nam còn thấp

Người chăn nuôi còn nghi ngại

"Cần làm rõ câu hỏi "vì sao vaccine tốt mà người dân không tiêm?" Giá lợn hơi 60.000 - 70.000 đồng/kg trong khi tiêm vaccine chỉ có hơn 60.000 đồng/liều nhưng người chăn nuôi dè chừng, nghi ngại sử dụng. Đây là lỗi của cơ quan thú y chưa thực sự vào cuộc tuyên truyền để người dân hiểu rõ, hiểu đúng và tin tưởng sử dụng" - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết.

Thống kê từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ đầu năm 2025 đến đầu tháng 8, cả nước đã xảy ra 972 ổ bệnh Dịch tả lợn châu Phi tại 718/3321 xã, phường thuộc 33/34 tỉnh, thành phố (sau sáp nhập), số lợn chết và tiêu hủy là 100.519 con.

Theo ông Phan Quang Minh - Cục phó Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), một trong những nguyên nhân khiến dịch bùng phát rộng, là do mặc dù đã có vaccine phòng dịch tả lợn châu Phi, nhưng tỉ lệ tiêm vaccine vẫn còn thấp. Tại các trang trại lớn chủ động tiêm phòng, áp dụng biện pháp an toàn sinh học đều không phát sinh dịch bệnh.

Từ năm 2022, Việt Nam đã chính thức sản xuất thành công vaccine phòng dịch tả lợn châu Phi và đưa vào lưu hành thương mại. Thế nhưng đến nay, người chăn nuôi vẫn nghi ngại, chưa triển khai tiêm phòng dịch trên diện rộng.

Chia sẻ với Lao Động, ông Nguyễn Thế Anh, Hợp tác xã Hòa Mỹ (xã Hòa Xá, TP Hà Nội) cho biết, nhiều người chăn nuôi chưa thực sự đặt niềm tin vào vaccine.

"Những trại có điều kiện thì họ chủ động tiêm còn trại khó khăn hơn thì chưa áp dụng. Vaccine giúp giảm nguy cơ và hạn chế thiệt hại, nhưng không đảm bảo phòng bệnh tuyệt đối nên nhiều người vẫn khá e dè" - ông Thế Anh cho biết.

Cần tích cực tuyên truyền về vaccine phòng dịch tả lợn châu Phi

Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, hiện Việt Nam có 3 loại vaccine dịch tả lợn châu Phi được cấp phép: NAVET-ASFVAC (Navetco), AVAC ASF LIVE (AVAC Việt Nam) và Dacovac-ASF2 Dacovet). Đến nay, các doanh nghiệp đã cung ứng 7,8 triệu liều, trong đó Navetco sản xuất 2,5 triệu liều (xuất khẩu 7.000 liều), AVAC sản xuất trên 4,4 triệu liều (xuất khẩu 516.000 liều).

Báo cáo sơ bộ của cơ quan quản lý chuyên ngành các địa phương, trong giai đoạn từ năm 2023 đến năm 2025 đã có 1.047.097 con lợn được tiêm phòng vaccine dịch tả lợn châu Phi tại 45 tỉnh/ thành phố (trước sáp nhập). Trong đó, số lợn bị chết sau khi tiêm phòng chiếm tỉ lệ thấp, chỉ khoảng 0,1%.

Kết quả giải trình tự gen cho thấy nếu như năm 2023, chủng virus gây bệnh là genotype II (chủng đã có vaccine bảo hộ hiệu quả) chiếm tới 84,6%, chủng tái tổ hợp genotype I-II chỉ chiếm 15,4%. Tuy nhiên, đến năm 2024 tỉ lệ đã lên 36% và hiện là 45%, virus mới gây chết ở đàn lợn nhiều hơn và chưa có vaccine phòng bệnh hiệu quả.

Trước tình hình này, phía Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các cơ quan có liên quan phối hợp cùng các doanh nghiệp nghiên cứu khoa học, giải trình tự gen chủng virus mới để sớm có vaccine phòng hiệu quả.

"Có vaccine nhưng tỉ lệ tiêm vẫn phải đạt trên 80% mới có thể đáp ứng, có miễn dịch quần thể còn không thì chúng ta sẽ không thể khống chế được dịch bệnh" - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định.

Thời gian tới, Cục Chăn nuôi và Thú y sẽ phối hợp với doanh nghiệp, nhà khoa học trong và ngoài nước đánh giá, cải tiến vaccine, bảo đảm chủng loại phù hợp để phòng, chống dịch tả lợn châu Phi lâu dài. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền về mức độ nguy hiểm của dịch, biện pháp phòng bệnh và hướng dẫn sử dụng vaccine cho đàn lợn thịt.