Bộ trưởng Giáo dục: Khi người lớn không còn bạo lực, trẻ em sẽ biết yêu thương

Sáng 20/6, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn tiếp tục đăng đàn trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Không thể đặt trường học tách biệt khỏi bạo lực xã hội

Quan tâm đến vấn đề bạo lực học đường, đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Bình) chia sẻ, được biết thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai nhiều giải pháp với nhiều hình thức quyết liệt để chỉ đạo và xử lý các trường hợp bạo lực học đường.

Tuy nhiên, theo đại biểu, thực trạng bạo lực học đường, đặc biệt là bắt nạt trên mạng, từ năm 2023 đến nay tiếp tục diễn biến phức tạp, đáng báo động. Những hành vi này để lại di chứng lâu dài, là thách thức nghiêm trọng đối với môi trường giáo dục, ảnh hưởng đến thế hệ trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần, cản trở sự phát triển toàn diện của con người.

“Với trách nhiệm của ngành giáo dục là phải quét sạch bạo lực khỏi trường học, tôi xin hỏi Bộ trưởng: Là người đứng đầu ngành, Bộ trưởng đã có những biện pháp nào để thực thi nhiệm vụ này? Và đến khi nào trong trường học sẽ không còn bạo lực học đường? Bộ trưởng có thể cam kết một mốc thời gian cụ thể nào trong tương lai hay không? Bên cạnh đó, trách nhiệm của nhà trường sẽ được xử lý ra sao nếu để xảy ra tình trạng này?”, đại biểu nêu câu hỏi.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chân thành cảm ơn đại biểu với câu hỏi đầy tính nhân văn, thể hiện sự quan tâm, trăn trở trước thực trạng bạo lực học đường còn tồn tại trong trường học hiện nay.

Bộ trưởng cho rằng đại biểu đã đặt ra một vấn đề rất thiết thực và sâu sắc là làm thế nào để “quét sạch” bạo lực khỏi trường học, và liệu có thể xác định mốc thời gian cụ thể nào mà trong trường học sẽ không còn bạo lực?

“Tôi xin khẳng định, đây là mong muốn chính đáng, thể hiện ý chí nhân văn sâu sắc. Những người làm giáo dục như chúng tôi cũng luôn đau đáu một khát vọng mỗi trường học sẽ là một môi trường hạnh phúc, không còn bóng dáng của bạo lực”, Bộ trưởng nói.

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành giáo dục cũng thẳng thắn nhìn nhận: trường học là một phần không thể tách rời khỏi xã hội. Những “bức tường” ngăn cách trường học với bên ngoài ngày càng bị xóa mờ bởi sự phát triển của internet, mạng xã hội và các phương tiện truyền thông hiện đại.

“Chính vì vậy, khi xã hội còn tồn tại bạo lực, nhất là trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều yếu tố phức tạp, thì rất khó để đảm bảo rằng trường học sẽ tuyệt đối an toàn”, Bộ trưởng nói.

Ông bày tỏ: “Nếu có thể chọn một ngày mà trong trường học không còn bạo lực, thì đó phải là ngày người lớn không còn đánh nhau, không còn bạo lực trong chính cuộc sống thường nhật. Khi ấy, trẻ em sẽ nhìn nhau bằng ánh mắt đầy yêu thương và thuần khiết”.

Giảm bạo lực học đường phải bắt đầu từ gia đình

Theo Bộ trưởng, dù rất khó đạt được môi trường hoàn toàn không bạo lực trong trường học, nhưng ngành giáo dục vẫn phải đối mặt và hành động với tinh thần quyết liệt bằng mọi biện pháp có thể để giảm thiểu, hỗ trợ và kiểm soát bạo lực học đường đến mức thấp nhất.

Bộ trưởng cho biết, theo khảo sát của ngành giáo dục, có tới 70% học sinh có hành vi bạo lực đối với người khác xuất phát từ hoàn cảnh gia đình, đặc biệt là bố mẹ ly hôn, thường xuyên chứng kiến bạo lực trong gia đình hoặc bản thân là nạn nhân của bạo lực gia đình. Những yếu tố này ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống tâm lý, thái độ, hành vi và cách ứng xử của các em.

Từ đó, ông khẳng định việc giáo dục đạo đức và nhân cách cho học sinh không thể chỉ đặt lên vai nhà trường, mà còn phụ thuộc rất lớn vào gia đình, nơi các em chịu ảnh hưởng trực tiếp từ sự gương mẫu của người lớn.

Về phía nhà trường, Bộ trưởng nhấn mạnh phải xác định rõ vai trò trong việc kiểm soát bạo lực học đường thông qua tăng cường hỗ trợ tâm lý, đẩy mạnh giáo dục đạo đức và phát triển các hoạt động giáo dục tích cực. Mục tiêu là không để học sinh rơi vào các hành vi bạo lực.

“Chúng tôi cam kết sẽ làm hết sức, bằng tất cả trách nhiệm và nguồn lực, để từng bước xây dựng một môi trường học đường lành mạnh, an toàn, nhân văn cho học sinh”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

“Trồng người” không thể thiếu gia đình và xã hội

Tham gia tranh luận, đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng giáo dục là sự nghiệp “trồng người”. Để sự nghiệp này thành công, cần có ba “chân kiềng” vững chắc là: Nhà nước, xã hội và gia đình. Chất vấn Bộ trưởng chỉ là một phần là vai trò của Nhà nước, nhưng nếu thiếu hai chân kiềng còn lại thì mọi chính sách giáo dục sẽ không thể phát huy tác dụng.

Ông cho rằng, bạo lực học đường là biểu hiện của sự bất lực của cái thiện. Trong khi đó, cái thiện, tình yêu thương và lòng nhân ái chủ yếu được nuôi dưỡng từ gia đình và xã hội.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa dẫn chứng một số quốc gia phát triển như Úc, Hà Lan đã có chính sách hạn chế học sinh sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội  những công cụ chứa cả điều tốt lẫn điều xấu, thiện và ác. Trẻ em chưa đủ khả năng kiểm soát thông tin, nên không thể chỉ trông cậy vào Nhà nước mà bỏ qua vai trò định hướng của gia đình, truyền thông và các tổ chức xã hội.

“Tôi được biết tại Úc, Hà Lan và một số quốc gia phát triển khác, Nhà nước đã ban hành các chính sách cụ thể. Tuy nhiên, nếu gia đình buông lỏng và các tổ chức xã hội như doanh nghiệp, truyền thông xem nhẹ vai trò giáo dục thì sự nghiệp ‘trồng người’ khó có thể thành công”, ông nói.

Ông đề nghị bên cạnh các nhiệm vụ của Nhà nước, Quốc hội nên ban hành một nghị quyết mang tính kêu gọi toàn xã hội, từ doanh nghiệp đến từng bậc phụ huynh, phải vào cuộc một cách thực chất.

“Ví dụ, tivi thông minh hiện nay đều có chế độ kiểm soát nội dung dành cho cha mẹ. Nhưng thực tế, có bao nhiêu phụ huynh thực sự sử dụng tính năng này để kiểm soát việc con cái mình xem gì trên truyền hình? Chúng ta cần suy nghĩ sâu sắc hơn về vai trò của gia đình trong giáo dục”, đại biểu nói.