Hơn 18.000 cơ sở giết mổ không phép làm tăng nguy cơ bùng dịch tả lợn châu Phi

Khó khăn trong công tác phòng, chống dịch bệnh

Sáng 23.7, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) đã tổ chức Hội nghị Phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi và kiểm soát giết mổ động vật.

Theo ông Phan Quang Minh - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, từ đầu năm đến 22.7, cả nước đã xảy ra 636 ổ dịch tại 30/34 tỉnh, thành phố, số lợn mắc bệnh là 42.349 con, số lợn chết, buộc tiêu hủy là 43.375 con. Hiện nay, còn 256 ổ dịch tại 26 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày. Trong tháng 6 và 7.2025, dịch bệnh dịch tả lợn châu Phi gia tăng tại các tỉnh phía Bắc (Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Nội...) và duyên hải miền Trung (Quảng Ngãi, Quảng Trị...).

Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, nguy cơ dịch bệnh tiếp tục phát sinh và lây lan trong thời gian tới là rất cao, nguyên nhân chủ yếu là chăn nuôi nhỏ lẻ còn khá phổ biến, chiếm tỉ lệ cao, không bảo đảm an toàn sinh học.

Mặc dù đã có vaccine dịch tả lợn châu Phi phòng bệnh cho lợn thịt nhưng nhiều người nuôi vẫn chủ quan không tiêm phòng. Hiện tượng người chăn nuôi giấu dịch, bán chạy lợn, vứt xác ra môi trường làm dịch bệnh lây lan rộng. Thời tiết biến đổi thất thường, đặc biệt hiện nay bước vào mùa mưa, bão tại các tỉnh miền Bắc, kết hợp với hiện tượng người nuôi, vận chuyển thiếu ý thức vứt xác lợn bệnh xuống sông, kênh mương... làm phát tán virus theo dòng nước, gây ô nhiễm môi trường.

Hoạt động giết mổ động vật còn chưa được kiểm soát triệt để, một số cơ sở giết mổ vi phạm pháp luật thú y, vẫn thu gom, giết mổ gia súc mắc bệnh, nghi mắc bệnh. Lực lượng thú y địa phương, đặc biệt là thú y cấp xã rất mỏng và việc áp dụng chế tài xử phạt các hành vi vi phạm pháp luật trong phòng chống dịch bệnh phải thực hiện một cách thường xuyên, nghiêm khắc hơn.

73% cơ sở giết mổ nhỏ lẻ không được cấp phép

Theo thống kê từ Cục Chăn nuôi và Thú y, cả nước hiện có 24.858 cơ sở giết mổ động vật nhỏ lẻ, trong đó có tới 18.102 cơ sở (chiếm 73%) không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và không được chính quyền địa phương cho phép hoạt động.

Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ, toàn tỉnh có khoảng 2.200 cơ sở giết mổ, trong đó chỉ có 8 cơ sở được thực hiện kiểm soát giết mổ theo quy định.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai cũng thừa nhận tình trạng giết mổ nhỏ lẻ, mất vệ sinh tại các chợ và cơ sở không phép vẫn phổ biến. Trong khi đó, các cơ sở giết mổ tập trung được đầu tư bài bản lại hoạt động dưới công suất, làm giảm hiệu quả trong việc kiểm soát giết mổ động vật.

Trong thời gian tới, phía Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ bố trí quỹ đất và ban hành chính sách đặc thù nhằm kêu gọi, khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư, xây dựng mới hoặc chuyển đổi sang dây chuyền giết mổ động vật công nghiệp hoặc bán công nghiệp bảo đảm vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm.

Trường hợp khó khăn trong việc kêu gọi xây dựng cơ sở giết mổ công nghiệp hoặc bán công nghiệp, bộ sẽ đề nghị các tỉnh, thành phố tổ chức xây dựng các cơ sở giết mổ. Sau khi hình thành và đi vào hoạt động, chỉ đạo các cơ quan liên quan với UBND cấp xã chịu trách nhiệm xây dựng lộ trình, chỉ đạo các cơ quan liên quan vận động và có giải pháp triệt để đưa các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, tự phát và kiên quyết xử lý các cơ sở không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

Đặc biệt, xây dựng quy chế phối hợp giữa chính quyền với lực lượng Chăn nuôi và Thú y, Y tế, Công an, Quản lý thị trường... trong công tác quản lý hoạt động giết mổ đối với các cơ sở giết mổ, vận chuyển động vật. Thường xuyên trao đổi thông tin và phối hợp kịp thời khi xử lý các vụ việc liên quan đến quản lý vận chuyển, giết mổ động vật an toàn thực phẩm đối với thịt gia súc, gia cầm.

"Phải rà soát, không thể để tình trạng xảy ra xấu hơn. Phải có chế tài đối với giết mổ nhỏ lẻ không được cấp phép, phải truy đến cùng để xử lý triệt để. Thiệt hại do dịch bệnh rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới phát triển kinh tế xã hội, tôi đề nghị phải sát sao, chặt chẽ và nghiêm túc đối với việc phòng chống dịch tả lợn châu Phi theo đúng tinh thần Công điện 119/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã ký", Thứ trưởng Phùng Đức Tiến kết luận tại hội nghị.