Phụ nữ có tỉ lệ bị trật xương bánh chè cao hơn nam giới

Trật xương bánh chè là gì?

Theo Tiến sĩ Manish Dhawan - Cố vấn cao cấp Chỉnh hình, Bệnh viện Sir Ganga Ram, New Delhi (Ấn Độ), trật xương bánh chè là tình trạng khi xương bánh chè, một xương nhỏ hình tam giác ở phía trước đầu gối, bị dịch chuyển ra khỏi rãnh trên xương đùi (ròng rọc).

Điều này có thể gây đau, khó chịu và mất thăng bằng, nhưng đôi khi xương bánh chè chỉ bị trật một phần (bán trật khớp), giúp cử động một chút. Trật xương bánh chè thường xảy ra do chấn thương hoặc biến dạng của các cơ, dây chằng và khớp gối, gây ảnh hưởng đến sự ổn định của xương bánh chè.

Tại sao phụ nữ bị ảnh hưởng nhiều hơn?

Tiến sĩ Manish Dhawan cho biết, phụ nữ dễ bị trật xương bánh chè hơn nam giới do một số yếu tố giải phẫu và sinh lý đặc thù.

Theo đó, những lý do chính bao gồm:

Góc Q rộng hơn: Phụ nữ có góc Q rộng hơn (góc giữa hông, đầu gối và xương chày) do hông rộng hơn, gây áp lực lên khớp gối và dễ làm xương bánh chè lệch ra ngoài.

Rãnh ròng rọc nông: Rãnh xương đùi (ròng rọc) ở phụ nữ nông hơn, khiến xương bánh chè dễ bị lệch, đặc biệt khi vận động mạnh.

Ít cơ bắp xung quanh đầu gối: Phụ nữ có ít cơ đùi, làm giảm sự ổn định của khớp gối và xương bánh chè.

Ảnh hưởng của hormone: Estrogen làm dây chằng mềm hơn, khiến khớp dễ bị tổn thương và xương bánh chè dễ trật.

Cấu trúc và thói quen vận động: Phụ nữ thường tham gia vào các môn thể thao có nhiều động tác thay đổi hướng nhanh, dễ làm xương bánh chè lệch khi cơ thể không ổn định.

Nguyên nhân gây trật xương bánh chè

Cú đánh trực tiếp hoặc xoắn mạnh: Các tác động trực tiếp vào đầu gối hoặc chuyển động xoắn có thể làm căng hoặc làm hỏng các cơ và dây chằng ổn định, gây mất ổn định cho xương bánh chè.

Bất thường cấu trúc: Các vấn đề như xương bánh chè cao (xương bánh chè nhô cao) hoặc loạn sản ròng rọc (rãnh xương đùi nông) khiến xương bánh chè dễ dàng bị lệch ra ngoài khi có sự thay đổi hoặc tác động mạnh.

Căng thẳng lặp đi lặp lại: Tham gia vào các hoạt động thể thao hoặc môn thể thao có tác động mạnh mà không có đủ bài tập tăng cường cơ bắp, dẫn đến việc đầu gối bị quá tải và dễ bị trật.

Quản lý và điều trị trật xương bánh chè

Theo Tiến sĩ Dhawan, hầu hết trường hợp trật xương bánh chè có thể điều trị mà không cần phẫu thuật. Các bước điều trị bao gồm:

Ổn định và giảm căng thẳng: Ban đầu, sử dụng nẹp đầu gối hoặc nạng để giúp ổn định khớp và giảm căng thẳng lên đầu gối.

Tăng cường cơ bắp: Khi viêm giảm, các bài tập tăng cường cơ tứ đầu đùi và các cơ xung quanh đầu gối có thể giúp cải thiện sự ổn định và giảm nguy cơ tái phát.

Giảm sưng và đau: Chườm đá và dùng thuốc chống viêm thường được khuyên để giảm sự khó chịu và sưng tấy.

Phẫu thuật (nếu cần thiết): Nếu tình trạng mất ổn định tiếp tục dù đã áp dụng các biện pháp trên, phẫu thuật có thể được cân nhắc. Với bệnh nhân trẻ, phẫu thuật có thể bao gồm việc căn chỉnh lại xương bánh chè mà không can thiệp đến xương. Đối với bệnh nhân lớn tuổi, phẫu thuật có thể bao gồm cắt và căn chỉnh lại xương để cải thiện chức năng đầu gối.