Hỗ trợ sinh kế cho nạn nhân mua bán người

Phát hiện, điều tra nhiều vụ mua bán người

Số liệu mới nhất được Bộ Công an công bố, trong giai đoạn 2021 - 2025, cơ quan điều tra các cấp đã tiếp nhận, xử lý 563 tin báo, tố giác tội phạm có liên quan đến mua bán người. Phát hiện, điều tra 358 vụ, 925 bị can tội mua bán người, 369 vụ, 765 bị can tội mua bán người dưới 16 tuổi. Kết thúc điều tra, cơ quan điều tra các cấp đề nghị truy tố 158 vụ, 481 bị can tội mua bán người, 190 vụ, 486 bị can tội mua bán người dưới 16 tuổi...

Các Tòa án đã giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm 398 vụ với 1.068 bị cáo; đã xét xử 338 vụ với 863 bị cáo... Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an xác minh, tiếp nhận 35 nạn nhân.

Bà Jane Parrot - Trưởng Bộ phận nhập cư và di cư, Đại sứ quán Vương quốc Anh tại Việt Nam - nhận định mua bán người gây ra tổn thương thể chất, chấn thương tâm lý, mất tự do, bị bóc lột, nhiều gia đình tan vỡ và dẫn đến những tổn thương về cảm xúc và xã hội lâu dài. Những tác động đến trẻ em đặc biệt nghiêm trọng và rất đáng quan ngại.

"Lá chắn" chống tái mua bán người

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, hỗ trợ sinh kế nạn nhân mua bán người là bước chuyển quan trọng từ giải cứu sang phục hồi bền vững. "Nếu chỉ dừng lại ở việc bảo vệ và hỗ trợ ngắn hạn, nạn nhân rất dễ quay trở lại vòng xoáy bị lợi dụng. Sinh kế ổn định chính là hàng rào phòng ngừa hiệu quả nhất, giúp họ làm chủ cuộc sống và cắt đứt nguy cơ tái bị mua bán" ông phân tích.

Nếu trước đây nạn nhân mua bán người thường chỉ được tiếp cận các khóa học mang tính phổ thông như may mặc hay làm nông nghiệp, thì nay danh mục nghề đã được mở rộng đáng kể, từ kỹ thuật chăm sóc sắc đẹp, chế biến thực phẩm đến thương mại điện tử và dịch vụ du lịch.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng, sự thay đổi này phản ánh tư duy tiếp cận mới: Đào tạo nghề cho nạn nhân không thể theo lối "có gì dạy nấy", mà phải xuất phát từ nhu cầu thị trường. Chỉ khi nghề học gắn với việc làm thực tế, nạn nhân mới có khả năng cạnh tranh và trụ vững lâu dài.

Nhiều mô hình tạo việc làm tại chỗ cũng được triển khai nhằm hỗ trợ những nạn nhân có hoàn cảnh khó khăn, không thể đi xa hoặc không đủ điều kiện tham gia các chương trình đào tạo dài hạn.

Các cơ sở sản xuất nhỏ, tổ hợp tác và doanh nghiệp địa phương trở thành “bến đỗ” đầu tiên, giúp nạn nhân có thu nhập ổn định mà không phải rời khỏi môi trường sống quen thuộc.

Với những người có mong muốn làm việc ngoài tỉnh hoặc tìm việc ở các khu công nghiệp, cơ quan chức năng tiến hành kết nối doanh nghiệp, hỗ trợ thủ tục, nhà ở và đảm bảo các điều kiện làm việc an toàn nhằm giảm nguy cơ bị bóc lột hoặc tái bị mua bán.

Song song với đào tạo nghề, các chương trình phát triển kỹ năng mềm được xem là “xương sống” trong hành trình tự lập của nạn nhân. Nhiều người bị bóc lột trong thời gian dài không còn tự tin vào khả năng của chính mình, thiếu kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề hay kỹ năng tổ chức cuộc sống.

Các khóa học về quản lý tài chính cá nhân, kiến thức pháp luật cơ bản, kỹ năng ứng xử nơi làm việc và định hướng nghề nghiệp giúp họ phục hồi năng lực tự chủ, hiểu được giá trị của mình và biết cách bảo vệ bản thân trong môi trường lao động mới. Đây chính là những yếu tố giúp nạn nhân đứng vững, thay vì chỉ dựa vào hỗ trợ tạm thời.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh: “Sinh kế bền vững không chỉ nằm ở việc có một công việc, mà ở khả năng duy trì công việc đó. Kỹ năng sống và kỹ năng xã hội chính là yếu tố giúp nạn nhân đứng vững thay vì phụ thuộc vào hỗ trợ ngắn hạn".