Nâng ngưỡng thu nhập được mua nhà xã hội, mở cơ hội an cư cho người lao động

Không dễ mua vì tiêu chí thu nhập và giá nhà ở xã hội cũng leo thang

Theo Nghị định 100/2024/NĐ-CP, cá nhân độc thân có thu nhập không quá 15 triệu đồng/tháng và hộ gia đình hai vợ chồng không quá 30 triệu đồng/tháng mới đủ điều kiện xét mua nhà ở xã hội (NƠXH). Quy định này đã được điều chỉnh tăng thêm 4 triệu đồng mỗi người so với trước đó, nhưng vẫn khiến nhiều lao động “vượt ngưỡng” và mất cơ hội an cư.

Trường hợp vợ chồng anh Lê Giang, nhân viên văn phòng tại phường Cát Lái, là một ví dụ điển hình. Gia đình anh có tổng thu nhập 35 triệu đồng/tháng, cao hơn quy định 5 triệu đồng, nên không được đăng ký mua NƠXH. Thực tế, sau khi khấu trừ các chi phí bảo hiểm, thuế, sinh hoạt hằng ngày, thu nhập thực nhận của họ chỉ khoảng 30 triệu đồng - mức không dư dả để mua nhà thương mại.

Khảo sát thị trường cho thấy, giá NƠXH tại TPHCM đang tăng đều đặn trên thị trường thứ cấp. Dự án HQC Bình Trưng Đông mở bán năm 2017 với giá 18-22 triệu đồng/m2, đến nay được giao dịch ở mức 33-36 triệu đồng/m2. Chung cư Vĩnh Lộc D’Gold (Bình Chánh) từng có giá 16 triệu đồng/m2, nay rao bán 24-26 triệu đồng/m2. Trong khi đó, chung cư thương mại tại TPHCM đang tăng trung bình 15-20% mỗi năm, đẩy giá ngày càng cao.

“Lao động trẻ, công chức, người làm việc tại TPHCM phải chờ đợi nhiều năm mới có cơ hội mua NƠXH. Còn nhóm thu nhập trung bình thì lại không được ưu tiên chính sách, cũng không đủ sức mua nhà thương mại” - ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) - nhận định.

Nâng ngưỡng thu nhập - mở rộng cơ hội cho người lao động

Trước thực trạng trên, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính mới đây đã đồng ý với kiến nghị của Bộ Xây dựng về việc nâng ngưỡng thu nhập được mua NƠXH. Theo đề xuất, người độc thân có thu nhập không quá 20 triệu đồng/tháng và hộ gia đình hai vợ chồng không quá 40 triệu đồng/tháng sẽ được xét duyệt. Đây là tín hiệu tích cực, mở ra cơ hội cho nhiều người lao động vốn “lưng chừng” giữa hai phân khúc.

Tuy vậy, giới chuyên gia cho rằng, chính sách mới vẫn còn điểm cần tính toán. TS Nguyễn Duy Phương, Giám đốc đầu tư DG Capital, phân tích quy định mới mở rộng đối tượng nhưng chưa giải quyết triệt để. Người có thu nhập 20-25 triệu đồng/tháng ở đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM vẫn rất khó mua nhà vì chi phí sinh hoạt đắt đỏ. “Có thể nghiên cứu phương án điều chỉnh ngưỡng thu nhập xét duyệt NƠXH theo từng vùng kinh tế. Tiêu chí thu nhập để hưởng ưu đãi nên được linh hoạt theo vùng, tương tự cách xây dựng lương tối thiểu vùng hiện nay, giảm bớt rào cản tiếp cận NƠXH” - TS Nguyễn Duy Phương đề xuất.

Cùng quan điểm này, nhiều chuyên gia nhấn mạnh rằng bên cạnh việc nâng ngưỡng thu nhập, cần thiết lập cơ chế xét duyệt linh hoạt, dựa trên thực tế chi phí từng địa phương, thay vì áp dụng một mức chung cho cả nước.

Rào cản thu nhập chỉ là một phần. Nhiều thủ tục hành chính liên quan đến mua bán, xét duyệt hồ sơ NƠXH hiện nay còn phức tạp, khiến người lao động nản lòng. Quỹ đất dành cho phát triển NƠXH cũng hạn chế, dẫn đến chênh lệch cung - cầu ngày càng lớn.

Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, song song với gia tăng nguồn cung NƠXH, cần khuyến khích phát triển phân khúc nhà thương mại giá rẻ với chính sách ưu đãi riêng, để giảm áp lực cho thị trường. Bên cạnh đó, cũng nên thay đổi tư duy xã hội, từ tâm lý “phải mua nhà” sang “thuê nhà lâu dài”, nhằm giảm sức ép tài chính cho người lao động và hạn chế tình trạng đầu cơ, đẩy giá.

Hàng loạt dự án mới được khởi công trên cả nước

Ngày 19.8, 22 dự án NƠXH được khởi công đồng loạt trên nhiều tỉnh, thành. Tại TPHCM có hai dự án gồm NƠXH tại số 4 Phan Chu Trinh (Bình Thạnh) và khu NƠXH HUD Thủ Đức. Hà Nội cũng có dự án HUD - Mê Linh Central.

Nhiều địa phương khác cũng đồng loạt triển khai: Ninh Bình (4 dự án), Quảng Trị (3 dự án), Bắc Ninh (3 dự án), Quảng Ninh (2 dự án), Khánh Hòa, Đồng Nai, Cà Mau, Hà Tĩnh, Thái Nguyên, Lào Cai… Đây là bước đi cụ thể nhằm hiện thực hóa mục tiêu 1 triệu căn NƠXH theo Đề án của Chính phủ.

Theo Bộ Xây dựng, đến tháng 7.2025, cả nước đã có 692 dự án NƠXH triển khai với quy mô 633.559 căn. Trong đó, 422 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư (418.220 căn), 124 dự án đã khởi công (112.952 căn) và 146 dự án hoàn thành (102.387 căn). Con số này đạt 59,6% so với chỉ tiêu đề án.

Quyết tâm hoàn thành ít nhất 100.000 căn trong năm 2025

Chỉ tiêu phát triển tối thiểu 100.000 căn NƠXH trong năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ xác định là nhiệm vụ bất biến. Từ đầu năm, chỉ tiêu này đã được giao cho các bộ, ngành và địa phương, trong đó có Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Trong 7 tháng đầu năm 2025, đã hoàn thành 36.962/100.275 căn (37%). Dự kiến đến cuối năm sẽ hoàn thành thêm 36.700 căn, nâng tổng số lên 73.671 căn, đạt 73% kế hoạch. Thủ tướng yêu cầu các địa phương tập trung cao độ, gắn trách nhiệm cá nhân của bí thư, chủ tịch UBND tỉnh đối với kết quả phát triển NƠXH.

Ngân hàng Nhà nước tiếp tục phối hợp thúc đẩy giải ngân gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cho NƠXH, nhà ở công nhân và lực lượng vũ trang. Đặc biệt, Chính phủ yêu cầu bố trí gói tín dụng ưu đãi cho cán bộ, công chức, viên chức chịu tác động của sắp xếp bộ máy, cũng như lao động trẻ có nhu cầu an cư. Song song, các địa phương phải rà soát thủ tục, cắt bỏ khâu rườm rà, kiểm soát chặt chẽ để tránh tiêu cực, trục lợi chính sách.

Người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu các địa phương tập trung chỉ đạo, đôn đốc chủ đầu tư triển khai xây dựng các dự án NƠXH, phấn đấu hoàn thành và vượt chỉ tiêu được giao tại quyết định điều chỉnh giao chỉ tiêu hoàn thành NƠXH trong năm 2025 và các năm tiếp theo đến năm 2030.

Đối với các dự án đã hoàn thành, yêu cầu các chủ đầu tư khẩn trương bảo đảm việc hoàn nguyên môi trường, sáng xanh sạch đẹp; triển khai các thủ tục, công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để tiến hành bán cho người dân.

Còn các dự án đang thi công, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu với các dự án trong giai đoạn hoàn thiện, cần đôn đốc chủ đầu tư tập trung nguồn lực, thi công theo tiến độ đã cam kết, hoàn thành ngay trong năm 2025.

Đối với các dự án còn lại và các dự án vừa mới khởi công trong năm 2025, ưu tiên thực hiện các thủ tục hành chính, nắm bắt và giải quyết ngay các khó khăn, vướng mắc... tạo mọi điều kiện để chủ đầu tư triển khai dự án; yêu cầu chủ đầu tư tập trung nguồn lực, thi công với tinh thần “3 ca, 4 kíp”, “vượt nắng, thắng mưa”, hoàn thành tối thiểu 26.000 căn hộ ngay trong năm 2025 và tạo cơ sở cho việc hoàn thành chỉ tiêu các năm tiếp theo.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Nghị định về quỹ nhà ở quốc gia, nâng ngưỡng thu nhập được mua NƠXH theo hướng phù hợp hơn, xây dựng chỉ số đo lường, đánh giá kết quả phát triển NƠXH theo tháng, quý, năm gắn với đánh giá cán bộ.