Tăng lương tối thiểu phải đi liền với bảo vệ quyền lợi cho người lao động

Bộ Nội vụ đang xây dựng dự thảo Nghị định về mức lương tối thiểu mới, dự kiến áp dụng từ ngày 1.1.2026, với mức tăng từ 250.000 - 350.000 đồng/tháng, tương ứng bình quân 7,2%.

Điểm đáng chú ý là dự thảo lần này quy định người sử dụng lao động, sau khi tăng lương tối thiểu vùng không được xóa bỏ hay cắt giảm các chế độ tiền lương khác của người lao động, đặc biệt là lương làm thêm giờ, làm việc ban đêm và các chế độ bồi dưỡng hiện vật.

Đây là một quy định rất cần thiết nhằm có cơ sở để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, cũng như để việc tăng lương tối thiểu vùng là tăng thật, mang đến lợi ích thực sự cho người lao động.

Trong thực tế thì mỗi một doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp FDI trong các khu công nghiệp, thường sẽ có một bộ phận được thuê để quản lý tài chính.

Bộ phận này, thường sẽ được giao trọn gói một “miếng bánh”, ví dụ 1 tỉ đồng/năm để trả lương, thưởng cho người lao động và các khoản chi khác. Và thường lương tối thiểu vùng, lương tối thiểu giờ có tăng hay không, thì chủ doanh nghiệp cũng chỉ chi ra con số 1 tỉ đồng cố định như vậy.

Điều này có nghĩa là để có thêm tiền trả lương cho người lao động, bộ phận tài chính buộc phải cắt giảm nhiều khoản chi khác để không phải “lạm chi” trong “miếng bánh đó”.

Tất nhiên, cũng không có doanh nghiệp nào dại dột đến mức đi cắt các khoản chi liên quan đến lương làm thêm giờ và làm việc ban đêm. Bởi làm thế là vi phạm luật và sẽ dẫn đến phản ứng tập thể từ người lao động cũng như sự vào cuộc, xử lý của cơ quan chức năng.

Để không vi phạm luật, các chủ doanh nghiệp sẽ cắt giảm vào các khoản phúc lợi, mỗi thứ một ít để không gây xáo trộn và phản ứng mạnh mẽ, ví dụ thưởng lễ Tết, cuối năm, tiền ăn ca, xăng xe…

Vậy nên, song song với những quy định cụ thể trong Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động và các văn bản quy phạm pháp luật khác, là việc giám sát, sự vào cuộc và thể hiện bản lĩnh của tổ chức Công đoàn các cấp, đặc biệt là cán bộ Công đoàn cơ sở để bảo vệ quyền lợi cho người lao động.

Bởi đơn giản, khi chủ doanh nghiệp muốn “động” đến, thay đổi bất kỳ khoản phúc lợi nào của người lao động đã thỏa thuận trước đó thì phải có ý kiến, sự đồng thuận của Công đoàn cơ sở.

Việc tăng lương tối thiểu vùng chỉ thật sự có ý nghĩa, tạo động lực cho người lao động khi những khoản lương làm thêm, phụ cấp làm đêm và các chế độ phúc lợi khác phải được giữ nguyên hoặc được cộng thêm trên nền mức lương tối thiểu mới.

Tăng lương tối thiểu, nếu đi kèm với bảo vệ phúc lợi, sẽ trở thành động lực mạnh mẽ để người lao động yên tâm gắn bó, còn doanh nghiệp giữ được nguồn nhân lực ổn định.