Chuyên gia đồng tình chưa nên bỏ bảo hiểm xe máy bắt buộc

Trao đổi với Báo Lao Động, nhiều chuyên gia bày tỏ đồng tình với quy định dự thảo này.

Luật sư Nguyễn Thu Trang – Phó Giám đốc Công ty Luật Heva – cho rằng, trước hết, bảo hiểm trách nhiệm dân sự có nhiều ý nghĩa thiết thực. Loại bảo hiểm này giúp thay mặt chủ phương tiện bồi thường thiệt hại cho người bị tai nạn, góp phần hạn chế tình trạng người gây tai nạn bỏ trốn do sợ phải bồi thường.

Theo bà Trang, nhiều quy định siết chặt trong lĩnh vực giao thông đã góp phần hình thành những thói quen tốt, như “đã lái xe thì phải đội mũ bảo hiểm” hay “đã lái xe thì không uống rượu, bia”. Với bảo hiểm xe máy cũng vậy, quy định bắt buộc góp phần giúp người tham gia giao thông nhận thức rõ việc mua bảo hiểm là cần thiết và thực hiện như một thói quen chứ không chỉ đối phó.

“Bên cạnh việc quy định bắt buộc mua bảo hiểm xe máy với chế tài mạnh mẽ, cơ quan chức năng cần rút gọn các thủ tục để việc bồi thường được thực hiện nhanh hơn và nhiều hơn trong thời gian tới” – Luật sư Nguyễn Thu Trang nhấn mạnh.

Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, Tiến sĩ Tạ Đình Hoà – giảng viên Học viện Tài chính – cho biết, quy định về bảo hiểm xe máy mang tính nhân văn rất cao. Đây không phải là loại bảo hiểm trực tiếp cho người mua, mà là bảo hiểm hướng tới người thứ ba, được kích hoạt khi người mua bảo hiểm không may gây tai nạn. Khi đó, bảo hiểm sẽ chi trả thiệt hại về sức khoẻ và tài sản cho người bị nạn, góp phần đảm bảo công bằng xã hội.

Theo ông Hoà, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều quy định bảo hiểm xe máy là bắt buộc. Tuy nhiên, trên thực tế ở Việt Nam, tỉ lệ được bồi thường từ bảo hiểm xe máy còn thấp. Nguyên nhân đến từ nhiều phía, trong đó có việc người mua bảo hiểm ngại liên hệ với cơ quan bảo hiểm khi xảy ra tai nạn. Nếu người mua không báo, cơ quan bảo hiểm cũng khó thực hiện chi trả, cơ quan chức năng cũng khó giám sát.

Hiện nay, dù Nghị định 67/2023/NĐ-CP đã có nhiều điểm mới, tháo gỡ nhiều thủ tục phức tạp. Tuy nhiên, cơ quan chức năng cần tiếp tục hoàn thiện quy định, giảm bớt giấy tờ, đơn giản hoá quy trình nhận bồi thường bảo hiểm xe máy. Trong thời gian tới, có thể ứng dụng công nghệ như VNeID, thủ tục trực tuyến để người dân có thêm lựa chọn thuận tiện hơn.

Thời gian qua, cử tri ở nhiều địa phương đã kiến nghị xem xét bỏ bảo hiểm xe máy bắt buộc. Trả lời ý kiến này, Bộ Tài chính nhiều lần cho biết, theo thống kê 6 tháng đầu năm 2024, chỉ khoảng 6,5 triệu xe máy tham gia bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự, chiếm khoảng 9% tổng số hơn 72 triệu xe máy đang lưu hành.

Với mức phí 55.000 – 60.000 đồng, khi người mua bảo hiểm không may gây tai nạn, người thứ ba sẽ được chi trả tối đa 150 triệu đồng cho mỗi người trong một vụ tai nạn về sức khoẻ, tính mạng; và tối đa 50 triệu đồng cho thiệt hại tài sản trong một vụ tai nạn.

Bộ Tài chính khẳng định, bảo hiểm xe máy bắt buộc được hầu hết các quốc gia quy định, như Mỹ, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Trung Quốc, các nước ASEAN… Thậm chí, một số quốc gia còn áp dụng với cả xe đạp điện.

Tại Việt Nam, bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới (bao gồm ôtô và xe máy) được thực hiện từ năm 1988 theo Nghị định số 30-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng. Đến nay, xe máy vẫn là phương tiện vận tải cơ giới chủ yếu và là nguyên nhân lớn nhất gây tai nạn giao thông, chiếm 63,48% tổng số vụ tai nạn.

Hiện nay, loại hình bảo hiểm này được quy định tại Luật Kinh doanh bảo hiểm; Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1.1.2025); và Nghị định 67/2023/NĐ-CP về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới. Các văn bản pháp luật đã bổ sung nhiều quy định mới, gia tăng quyền lợi cho chủ xe về phí bảo hiểm, số tiền bảo hiểm, cũng như đơn giản hóa hồ sơ bồi thường.

Ngày 30.12.2024, Chính phủ ban hành Nghị định 174/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, có hiệu lực từ 15.2.2025. Nghị định này quy định hình thức xử phạt bổ sung đối với hành vi vi phạm như đình chỉ một phần nội dung, phạm vi liên quan trong giấy phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm nếu vi phạm về phạm vi bảo hiểm, loại trừ trách nhiệm, mức phí, mức khấu trừ, giới hạn hoặc số tiền bảo hiểm tối thiểu đối với bảo hiểm bắt buộc.

Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả triển khai loại hình bảo hiểm này, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, các doanh nghiệp bảo hiểm và cơ quan liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, giúp người dân hiểu rõ quyền lợi, phạm vi bảo hiểm và cách thức yêu cầu bồi thường.

Bộ Tài chính cũng sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu đơn giản hóa thủ tục, hồ sơ bồi thường, chi trả hỗ trợ nhân đạo, bảo đảm việc bồi thường nhanh chóng, đúng quy định, ngăn chặn trục lợi bảo hiểm, góp phần thực hiện hiệu quả chính sách an sinh xã hội.