Ngăn pháo lậu

Những con số và vụ việc bị phát hiện thời gian gần đây cho thấy thực tế đáng báo động. Chỉ trong thời gian ngắn, Công an TP Hà Nội đã liên tiếp triệt phá nhiều đường dây sản xuất, vận chuyển, buôn bán pháo nổ trái phép, thu giữ hàng trăm kilogram pháo các loại. Không chỉ dừng lại ở hành vi mua bán nhỏ lẻ, nhiều đối tượng đã tổ chức sản xuất pháo ngay trong nội địa, mua hóa chất, công cụ về chế tạo, rồi phân phối đi nhiều tỉnh, thành.

Pháo lậu không còn là câu chuyện “đốt cho vui” như cách nghĩ dễ dãi của một bộ phận người dân. Đằng sau những tiếng nổ tưởng chừng vô hại ấy là nguy cơ tai nạn, cháy nổ, thương tích, thậm chí mất mạng, chưa kể hệ lụy về an ninh trật tự. Không ít vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra khi người dân tự chế, vận chuyển hoặc sử dụng pháo trái phép. Những hậu quả đó thường đến rất nhanh, nhưng sự ân hận thì kéo dài dai dẳng.

Điều đáng suy ngẫm là trong nhiều vụ việc, đối tượng vi phạm không phải “xã hội đen” hay tội phạm chuyên nghiệp, mà là những người trẻ, thậm chí có học sinh, sinh viên, vì tò mò, vì ham lợi nhỏ, hoặc đơn giản là chạy theo “thú vui” nhất thời. Mạng xã hội, với những nhóm kín mua bán pháo, những lời quảng cáo “an toàn, khó bị phát hiện”, vô tình trở thành chiếc bẫy kéo nhiều người trượt sang con đường vi phạm pháp luật.

Ở góc độ quản lý Nhà nước, không thể phủ nhận sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng công an trong các đợt cao điểm cuối năm. Việc liên tiếp phát hiện, bắt giữ các vụ pháo lậu cho thấy nỗ lực rất lớn của lực lượng chức năng trong bảo đảm an ninh trật tự dịp Tết. Nhưng cũng cần thẳng thắn nhìn nhận: Nếu chỉ trông chờ vào cơ quan chức năng thì không thể chặn đứng hoàn toàn pháo lậu. Bởi pháo không tự xuất hiện, mà tồn tại do có người mua, người sử dụng, người tiếp tay.

Chính vì vậy, trách nhiệm của người dân là yếu tố then chốt trong cuộc chiến ngăn chặn pháo lậu. Trách nhiệm ấy trước hết là nói không với pháo nổ, tức là không mua, không tàng trữ, không sử dụng, dù chỉ “một ít cho có không khí”.

Trách nhiệm ấy còn là sự tỉnh táo của các bậc phụ huynh, khi Tết đến, con trẻ có nhiều thời gian rảnh, dễ bị lôi kéo bởi những trò “thử cho biết”, “đốt cho vui”. Sự quan tâm, nhắc nhở, quản lý của gia đình có thể ngăn chặn từ sớm những hậu quả đáng tiếc.

Bên cạnh đó, người dân cũng cần phát huy vai trò giám sát cộng đồng. Khi phát hiện dấu hiệu sản xuất, vận chuyển, buôn bán pháo trái phép, việc kịp thời thông báo cho chính quyền, công an địa phương không phải là “làm khó ai”, mà là bảo vệ sự bình yên chung. Một cuộc gọi, một tin báo có thể ngăn chặn hàng chục, hàng trăm kilogram pháo nổ tuồn ra thị trường, giảm thiểu nguy cơ tai nạn cho chính khu dân cư mình đang sống.

Tết là thời khắc sum vầy, là niềm vui đoàn tụ, là mong ước về một năm mới an lành. Không ai muốn tiếng pháo lậu thay cho tiếng cười, không ai muốn sự bất cẩn hay ích kỷ của một vài người phá vỡ niềm vui chung của cả cộng đồng. Ngăn chặn pháo lậu, vì thế, không chỉ là câu chuyện thực thi pháp luật, mà còn là thước đo ý thức, trách nhiệm và văn hóa ứng xử của mỗi người dân trong xã hội hiện đại.