EU lo Ukraina không trả nợ, kế hoạch cho vay bằng tài sản Nga bế tắc

Báo Pháp dẫn nguồn tin từ Brussels tiết lộ, các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đều hiểu rõ rằng, Ukraina khó có khả năng trả nợ. Đây là nguyên nhân chính khiến kế hoạch của Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhằm huy động khoản vay mới từ lợi nhuận tài sản Nga bị đóng băng chưa thể nhận được sự đồng thuận.

Tại hội nghị thượng đỉnh không chính thức của EU diễn ra ở Copenhagen (Đan Mạch) ngày 1.10, kế hoạch “khoản vay bồi thường” trị giá 140 tỉ euro (165 tỉ USD) do Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đề xuất đã không đạt được sự ủng hộ cần thiết.

"Khoản vay bồi thường" này sẽ được cấp cho Ukraina dựa trên lợi nhuận từ tài sản Nga bị đóng băng ở châu Âu. Ý tưởng là, nếu sau này Nga phải bồi thường xung đột cho Ukraina, thì số tiền đó sẽ được dùng để trả khoản vay. Nói cách khác, Ukraina vay trước, Nga sẽ là “người trả” sau, nếu EU buộc được Mátxcơva chấp nhận trách nhiệm bồi thường.

Hiện 300 tỉ USD tài sản Nga đã bị phương Tây đóng băng sau khi xung đột Ukraina bùng nổ năm 2022. Khoảng 2/3 số tài sản này hiện nằm tại trung tâm thanh toán Euroclear ở Bỉ, mỗi năm sinh lợi hàng tỉ euro. Thay vì tịch thu trực tiếp, G7 trước đó đã nhất trí dùng phần lãi để bảo lãnh khoản vay 50 tỉ USD cho Kiev.

Tuy nhiên, kế hoạch mở rộng thành gói vay 140 tỉ euro vấp phải nhiều nghi ngại. Một nhà ngoại giao EU thẳng thắn thừa nhận: “Chúng ta đều biết Kiev sẽ không bao giờ trả được khoản vay này”.

Ngoài rủi ro tín dụng, nhiều trở ngại khác cũng được nêu ra. Một số quốc gia lo ngại động thái này sẽ bị coi là chiếm đoạt tài sản, gây tác động tiêu cực tới niềm tin thị trường tài chính. Hungary tiếp tục phản đối mạnh mẽ, trong khi nhiều nước cảnh báo tình trạng tham nhũng ở Ukraina đòi hỏi EU phải đặt ra cơ chế giám sát chặt chẽ việc sử dụng tiền.

Đức, nước ủng hộ kế hoạch, lại yêu cầu toàn bộ nguồn vốn phải được dành cho chi tiêu quân sự và thanh toán cho các nhà sản xuất vũ khí EU. Trong khi đó, Pháp và Italy kêu gọi không bỏ quên nhu cầu kinh tế - xã hội của Ukraina, đặc biệt khi xung đột kéo dài.

Một số quốc gia thành viên cũng nhấn mạnh rằng, các đối tác G7 ngoài EU - gồm Mỹ, Anh, Canada và Nhật Bản - phải chia sẻ trách nhiệm bảo lãnh, thay vì để gánh nặng dồn lên châu Âu. Vì thế, thảo luận đã bị hoãn sang hội nghị thượng đỉnh EU dự kiến ngày 23-24.10 tới.

Phía Nga nhiều lần tuyên bố việc đóng băng và tìm cách sử dụng tài sản của nước này là hành vi phi pháp. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 2.10 một lần nữa chỉ trích kế hoạch mới của Brussels là “một vụ cướp trắng trợn”, đồng thời cảnh báo sẽ khởi kiện và trả đũa.

Giới quan sát nhận định, dù EU đang nỗ lực tìm nguồn tài chính dài hạn cho Ukraina, nhưng chính sự thiếu chắc chắn về khả năng trả nợ và chia rẽ nội khối khiến kế hoạch “cho vay bồi thường” nhiều khả năng tiếp tục bế tắc.