Gazprom Nga bất ngờ thoát trừng phạt, chuẩn bị thu bộn tiền

Ngày 22.7, tờ Vedomosti của Nga đưa tin Tòa án Quận The Hague (Hà Lan) đã ra phán quyết chấm dứt lệnh phong tỏa tài sản của Tập đoàn dầu khí nhà nước Nga Gazprom tại Biển Bắc.

Đây được xem là bước ngoặt lớn trong kế hoạch thoái vốn mà Gazprom từng khởi động hồi đầu năm 2024, với tổng giá trị giao dịch ước tính lên tới 344 triệu euro (tương đương 375 triệu USD).

Theo phán quyết của tòa, việc tiếp tục đóng băng tài sản của Gazprom có thể vi phạm các nguyên tắc quốc tế về miễn trừ quốc gia - nguyên tắc bảo vệ tài sản của các chính phủ và doanh nghiệp quốc doanh khỏi tác động của hệ thống tư pháp tại quốc gia khác.

Phía Hà Lan trước đó đã phong tỏa các tài sản này theo yêu cầu từ hai công ty quản lý tài sản của Ukraina là Slavutych-Invest và Zhniva, nhằm yêu cầu bồi thường thiệt hại liên quan đến xung đột Nga - Ukraina.

Tuy nhiên, Tòa án The Hague cho rằng, việc tịch thu hoặc can thiệp quá sâu vào tài sản của một công ty quốc doanh nước ngoài, trong trường hợp này là Gazprom, có thể phá vỡ các nguyên tắc pháp lý đã được quốc tế công nhận.

Ngay sau phán quyết, Gazprom được trao quyền tiếp tục kế hoạch bán tài sản tại Biển Bắc, bao gồm: 50% cổ phần tại Wintershall Noordzee B.V. (WINZ) - liên doanh khí đốt hoạt động mạnh ở khu vực Biển Bắc; Toàn quyền sở hữu Gazprom International U.K. Limited - công ty nắm quyền khai thác hai mỏ khí đốt lớn là Sillimanite và Wingate. Cùng với đó là cổ phần tại Gazprom U.K. Limited và công ty mẹ Gazprom U.S. Resources S.A.

Trước đó, lệnh phong tỏa của Hà Lan đã khiến toàn bộ kế hoạch rao bán tạm thời đình trệ, đẩy Gazprom vào thế khó giữa bối cảnh bị hàng loạt lệnh trừng phạt của phương Tây bủa vây.

Phán quyết của tòa án Hà Lan được giới quan sát cho rằng, có thể mở ra tiền lệ pháp lý quan trọng, không chỉ đối với Gazprom mà còn với nhiều tập đoàn quốc doanh Nga đang bị mắc kẹt ở nước ngoài vì lệnh trừng phạt liên quan xung đột Ukraina.

Trong bối cảnh Nga nỗ lực xoay trục năng lượng sang châu Á và tìm cách bán các tài sản không còn sinh lời tại châu Âu, phán quyết này giống như cánh cửa được mở trở lại giữa cơn bão trừng phạt.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn tỏ ra thận trọng. Mặc dù tòa Hà Lan dỡ bỏ lệnh phong tỏa nhưng các nguy cơ pháp lý khác có thể vẫn rình rập Gazprom nếu các bên khởi kiện tiếp tục theo đuổi vụ việc tại các cấp tòa cao hơn hoặc tại tòa quốc tế.

Giới chức Gazprom chưa đưa ra bình luận chính thức, nhưng theo các nguồn thạo tin, tập đoàn này sẽ nhanh chóng khởi động lại tiến trình đàm phán bán tài sản trước khi có thêm động thái pháp lý bất lợi từ phía Ukraina và phương Tây.

Trong vài năm trở lại đây, Gazprom không còn coi thị trường Tây Âu là “sân sau” chiến lược, nhất là khi các tuyến đường ống dẫn khí như Nord Stream đã bị phá hủy hoặc vô hiệu hóa. Tập đoàn Nga đang đẩy mạnh chuyển hướng sang Trung Quốc, Ấn Độ và các thị trường đang phát triển. Do đó, việc rút khỏi các mỏ khí đốt ở Biển Bắc cũng là một phần trong chiến lược tái cấu trúc danh mục đầu tư và tránh để các tài sản bị đóng băng dài hạn vô giá trị.