Mỹ dập tắt hy vọng của Ukraina ký thỏa thuận khoáng sản

"Không thể có một thỏa thuận kinh tế nếu không có thỏa thuận hòa bình. Điều kiện tiên quyết cho một thỏa thuận kinh tế là lãnh đạo Ukraina phải muốn hòa bình" - Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn với kênh CBS.

Khi được hỏi liệu thỏa thuận có còn trên bàn đàm phán hay không, ông Bessent đáp ngắn gọn: "Không có ở thời điểm hiện tại".

Ngày 28.2, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đến Nhà Trắng để gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump với kỳ vọng đạt được một thỏa thuận khoáng sản quan trọng.

Tuy nhiên, cuộc họp nhanh chóng biến thành một cuộc tranh luận căng thẳng. Ông Trump chỉ trích ông Zelensky "thiếu tôn trọng" Mỹ, trong khi Phó Tổng thống J.D. Vance phàn nàn rằng Kiev chưa từng cảm ơn sự hỗ trợ của Washington.

Buổi họp báo dự kiến sau cuộc gặp bị hủy bỏ. Ông Trump sau đó đăng trên Truth Social, cáo buộc ông Zelensky "thiếu tôn trọng" và "chưa sẵn sàng cho hòa bình".

Theo Reuters, thỏa thuận khoáng sản dự kiến được ký kết trong chuyến thăm, nhưng Nhà Trắng đã hủy bỏ lễ ký vào phút chót.

Một ngày sau cuộc gặp đầy căng thẳng, Tổng thống Zelensky đăng bài trên X, khẳng định sẵn sàng ký thỏa thuận khoáng sản, đồng thời kêu gọi Mỹ tiếp tục ủng hộ Ukraina giữa cuộc xung đột với Nga.

Ông Zelensky bày tỏ lòng biết ơn đối với Tổng thống Trump và Quốc hội Mỹ vì sự hỗ trợ dành cho Ukraina suốt 3 năm xung đột, nhưng cũng nhấn mạnh: "Ngừng bắn mà không có đảm bảo an ninh là nguy hiểm đối với Ukraina. Người dân Ukraina cần biết rằng Mỹ đang đứng về phía chúng tôi".

Cuộc tranh cãi giữa ông Trump, ông Zelensky và ông Vance trong Phòng Bầu dục leo thang đến đỉnh điểm khi Tổng thống Mỹ cảnh báo người đồng cấp Ukraina: "Đừng nói cho chúng tôi biết chúng tôi cảm thấy thế nào. Ông đang đánh cược với Thế chiến III". Tổng thống Trump cũng thẳng thừng tuyên bố: "Hoặc ông đạt được thỏa thuận, hoặc chúng tôi rút lui".

Ông Trump muốn thỏa thuận khoáng sản như một sự hoàn trả cho viện trợ quân sự Mỹ đã cung cấp cho Ukraina. Dự thảo ban đầu đề xuất thành lập quỹ đầu tư tái thiết, trong đó một nửa doanh thu từ các dự án tài nguyên nhà nước Ukraina sẽ được đưa vào quỹ. Tuy nhiên, ông Zelensky muốn có thêm đảm bảo an ninh cho Ukraina, điều mà ông Trump nói sẽ "xem xét sau".

Ukraina sở hữu trữ lượng graphite, lithium, titanium và uranium lớn nhất châu Âu, đây là các nguyên liệu thiết yếu để sản xuất pin, vũ khí phòng thủ, và nhiên liệu hạt nhân. Hợp tác với Ukraina sẽ giúp Mỹ giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng khoáng sản từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, với căng thẳng giữa hai bên gia tăng, thỏa thuận khoáng sản này dường như đã đổ vỡ.