Nga phản hồi ý tưởng trả Crimea và Ukraina gia nhập NATO

Trả lời phỏng vấn ngày 14.12, ông Yury Ushakov, trợ lý Tổng thống Putin, nhấn mạnh với mức độ chắc chắn “100%” rằng Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky sẽ không thể tái kiểm soát bán đảo đã sáp nhập vào Nga sau cuộc trưng cầu dân ý năm 2014. Với Mátxcơva, kịch bản Ukraina gia nhập NATO cũng “phi thực tế” không kém.

Những phát biểu này xuất hiện trong bối cảnh Kiev thừa nhận thực lực hạn chế. Ngày 14.12, phát biểu trước thềm các cuộc gặp với đặc phái viên Mỹ và đồng minh châu Âu tại Berlin (Đức), Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố đã chấp nhận từ bỏ tham vọng Ukraina gia nhập NATO để đổi lấy các bảo đảm an ninh từ Mỹ, châu Âu và một số đối tác khác, coi đây là “sự thỏa hiệp” của Ukraina nhằm tìm lối ra cho cuộc xung đột với Nga.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump - người đang đóng vai trò trung gian thúc đẩy hòa bình - tuyên bố việc Crimea quay về Ukraina hay Kiev gia nhập NATO là “bất khả thi”.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov gọi chủ quyền của Nga với Crimea là “chuyện đã rồi”, đồng thời hoan nghênh việc Nhà Trắng thừa nhận thực tế này.

Theo các đề xuất hòa bình do chính quyền Tổng thống Trump đưa ra và nhiều lần chỉnh sửa trong tháng qua, Ukraina phải từ bỏ tham vọng gia nhập NATO, đồng thời rút các yêu sách đối với Crimea và vùng Donbass (Lugansk, Donetsk). Đổi lại là các bảo đảm an ninh từ Mỹ và châu Âu.

Trong một cuộc phỏng vấn, Tổng thống Trump than phiền rằng “ngoại trừ Tổng thống Zelensky, những người khác đều thích ý tưởng” của thỏa thuận, và kêu gọi lãnh đạo Ukraina “phải vào việc và chấp nhận thực tế”.

Bình luận về tuyên bố từ bỏ tham vọng gia nhập NATO của Ukraina, giới chuyên gia Mỹ phản ứng trái chiều. Ông Justin Logan, Giám đốc nghiên cứu chính sách quốc phòng và đối ngoại Viện Cato nhận định động thái này “không làm thay đổi cục diện”, chủ yếu nhằm thể hiện thiện chí.

Cùng quan điểm, ông Andrew Michta - giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học Florida cho rằng tư cách thành viên NATO của Ukraina vốn “không còn là vấn đề thực tế” từ lâu.

Ngược lại, ông Brett Bruen - cựu cố vấn chính sách đối ngoại thời Tổng thống Barack Obama - đánh giá đây là nhượng bộ “đáng kể và thực chất”, giúp Kiev chứng minh sẵn sàng hy sinh lớn vì hòa bình trong khi Mátxcơva chưa đưa ra nhượng bộ tương xứng.

Câu hỏi then chốt, theo ông, là Ukraina nhận được gì để đổi lại lời hứa khó rút với người dân. Ông Bruen suy đoán Mỹ có thể cam kết bảo vệ không phận Ukraina, tăng viện trợ quân sự hoặc phản ứng cứng rắn nếu Nga mở chiến dịch quy mô lớn.

Ngày 14.12, tại Berlin, Tổng thống Zelensky đã có cuộc thảo luận kéo dài 5 tiếng với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và con rể ông Trump, Jared Kushner. Dự kiến ngày 14.12, hai bên tiếp tục thảo luận thêm.