Nga tố NATO bất chấp cam kết để tiếp tục mở rộng về phía đông

Phát biểu tại hội nghị ở Minsk (Belarus), Ngoại trưởng Lavrov cáo buộc NATO vẫn đang cố gắng kết nạp các nước ngày càng gần Nga hơn - bất chấp lời hứa với lãnh đạo Liên Xô rằng, sẽ "không di chuyển dù chỉ một chút" về hướng này.

Vấn đề NATO mở rộng về phía đông luôn là một trong những điểm gây tranh cãi cốt lõi và nhức nhối nhất trong quan hệ giữa Nga và phương Tây kể từ sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Phía Nga luôn khẳng định, vào đầu những năm 1990, trong các cuộc đàm phán về việc thống nhất nước Đức, các nhà lãnh đạo phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã đưa ra những "lời hứa" với nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Sergeyevich Gorbachev rằng, NATO sẽ không mở rộng phạm vi ảnh hưởng của mình về phía đông, ra ngoài biên giới nước Đức thống nhất.

Nga xem việc NATO sau đó kết nạp hàng loạt quốc gia từng thuộc khối Warszawa và thậm chí cả các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ là một sự bội ước, đe dọa trực tiếp đến lợi ích an ninh quốc gia của Nga.

Ngược lại, phương Tây và NATO luôn bác bỏ sự tồn tại của một cam kết ràng buộc pháp lý nào như vậy, cho rằng đó chỉ là những trao đổi không chính thức và việc các quốc gia Đông Âu tự nguyện xin gia nhập là quyền chủ quyền của họ.

Ông Lavrov cũng cáo buộc việc NATO mở rộng đã "phớt lờ" các nguyên tắc cơ bản được thống nhất trong khuôn khổ Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), đặc biệt là nguyên tắc "an ninh không thể chia cắt". Nguyên tắc này khẳng định, không quốc gia nào được củng cố an ninh của mình bằng cách làm phương hại đến an ninh của quốc gia khác. Nga cho rằng, việc NATO đưa cơ sở hạ tầng quân sự đến sát biên giới Nga chính là vi phạm nguyên tắc này.

Theo Ngoại trưởng Nga, gốc rễ của căng thẳng hiện nay nằm ở việc đa số các nước NATO và EU từ chối chấp nhận thực tế rằng, kỉ nguyên thống trị đơn cực của phương Tây đã kết thúc và một trật tự thế giới đa cực mới, một kỉ nguyên lịch sử mới, đã hình thành.

Ông Lavrov nhấn mạnh, đây là sự khác biệt cơ bản trong cách nhìn nhận thế giới giữa phương Tây và các quốc gia như Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và nhiều nước Á - Âu khác, những nước tin rằng ổn định phải dựa trên sự tôn trọng bình đẳng chủ quyền và lợi ích an ninh chính đáng của tất cả các bên.

Ông Lavrov cũng đổ lỗi cho phương Tây đã phá hoại một cách có hệ thống các hiệp ước kiểm soát vũ khí quốc tế quan trọng trong những năm gần đây, góp phần làm gia tăng bất ổn toàn cầu.