Nhiều khúc mắc trong kế hoạch gửi hệ thống Patriot cho Ukraina của Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo Ukraina sẽ sớm nhận được hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot, trong khuôn khổ kế hoạch do ông và Tổng thư ký NATO Mark Rutte đề xuất. Tuy nhiên, việc thực thi kế hoạch này đang vấp phải nhiều thắc mắc, từ phía các đồng minh châu Âu lẫn giới chức tại Mỹ.

Theo ông Trump, các nước châu Âu sẽ quyên tặng Patriot và mua thiết bị thay thế từ Mỹ. Nhưng tuyên bố này mới chỉ là một khung ý tưởng, chưa kèm theo kế hoạch chi tiết. Giới chức Mỹ và châu Âu hiện vẫn đang đàm phán để xác định quốc gia nào sẽ cung cấp hệ thống Patriot và thời điểm bàn giao.

Tại cuộc gặp với ông Trump, ông Rutte liệt kê 6 quốc gia NATO sẵn sàng tham gia: Phần Lan, Đan Mạch, Thụy Điển, Na Uy, Hà Lan và Canada. Tuy nhiên, đại diện 2 nước trong danh sách nói họ chỉ biết kế hoạch khi ông Trump công bố công khai. Một số quan chức châu Âu cho rằng thậm chí chính nội bộ chính quyền Mỹ cũng chưa rõ chi tiết thực hiện.

Một quan chức NATO cho biết liên minh sẽ điều phối việc giao vũ khí cho Ukraina. Nhiều nước đã cam kết tham gia, trong đó có Đức, Na Uy, Thụy Điển, Anh, Canada và Phần Lan. Cuộc họp cấp cao để tìm thêm Patriot có thể diễn ra vào tuần tới, do chỉ huy quân sự cao nhất của NATO chủ trì.

Chính phủ Mỹ cũng ngỏ ý có thể gửi thêm vũ khí tấn công cho Ukraina nếu kế hoạch diễn ra suôn sẻ, mặc dù ông Trump nhấn mạnh Ukraina không nên tấn công Mátxcơva. Ông Kurt Volker, cựu đại sứ Mỹ tại NATO, nhận định kế hoạch của ông Trump nhằm dung hòa giữa ủng hộ Ukraina và quan điểm “châu Âu phải chi trả nhiều hơn” mà ông từng nêu khi tranh cử.

Dự kiến Ukraina có thể nhận 12-13 hệ thống Patriot, nhưng quá trình bàn giao có thể kéo dài tới 1 năm. Một số nước châu Âu được cho là ứng viên tiềm năng để cung cấp Patriot như Đức, Hy Lạp, Hà Lan và Tây Ban Nha, do có số lượng lớn hoặc không bị đe dọa trực tiếp. Tuy vậy, Hy Lạp và Tây Ban Nha từng từ chối yêu cầu do lo ngại an ninh quốc gia.

Ông Trump từng tuyên bố có một quốc gia sở hữu tới 17 hệ thống Patriot và sẽ chuyển một phần cho Ukraina. Phát biểu này khiến các nước NATO hoang mang vì ngoài Mỹ, không nước nào có số lượng lớn như vậy. Một số suy đoán cho rằng ông chỉ đề cập đến thành phần riêng lẻ của Patriot, như bệ phóng hay tên lửa.

Tại Brussels, Bộ trưởng Ngoại giao Đan Mạch khẳng định sẵn sàng tham gia hỗ trợ Ukraina. Trong khi đó, bà Kaja Kallas - đại diện đối ngoại EU - bày tỏ sự không hài lòng khi Mỹ nhận công trạng cho khoản viện trợ do châu Âu tài trợ.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức, ông Boris Pistorius, xác nhận đang đàm phán với Mỹ về việc gửi Patriot cho Ukraina, nhưng không kỳ vọng hệ thống sẽ đến Kiev trước khi mùa hè kết thúc.