Tạo thuận lợi hơn cho người dân trong cấp Phiếu lý lịch tư pháp

Tham gia thảo luận tại Tổ, Chủ tịch Quốc hội (QH) Trần Thanh Mẫn đề nghị tham khảo kinh nghiệm một số nước, chẳng hạn như Singapore. Theo Chủ tịch QH, việc sửa đổi, áp dụng công nghệ có thể giúp tra cứu án tích, giảm lỗi do con người và dùng công nghệ để bảo đảm tính chất dữ liệu, tránh sửa chữa trái phép.

Liên quan đến việc chuyển giao nhiệm vụ quản lý cơ sở dữ liệu và cấp Phiếu LLTP từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an, Chủ tịch QH cho biết, điều này phù hợp với tinh thần Nghị quyết 18 về sắp xếp tổ chức bộ máy, nhằm tăng hiệu quả quản lý. Bộ Công an có hệ thống dữ liệu hình sự sẵn có, giúp giảm thủ tục hành chính. Bộ Tư pháp sẽ có trách nhiệm phối hợp hỗ trợ chuyển giao dữ liệu đến ngày 31/12/2025.

Cho biết 10% dữ liệu hiện bị lỗi là do chuyển giao thủ công, Chủ tịch QH đề nghị dự thảo Luật nên quy định lộ trình chuyển số hóa đạt 100% vào năm 2026. “Vấn đề này chúng ta phải tính toán”, Chủ tịch QH nhấn mạnh. Liên quan tới cải cách thủ tục cấp Phiếu LLTP, Chủ tịch QH nhấn mạnh, đây là nội dung rất cần thiết. Theo đó, cần phải đơn giản hóa hồ sơ, giảm thời gian cấp Phiếu và tăng cường cấp Phiếu trực tuyến. Chủ tịch QH cũng nhất trí cho rằng, việc xem xét miễn phí cho trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, hộ nghèo và giảm phí trực tuyến khoảng 15 - 20% là hợp lý. Hiện tại, 70% yêu cầu cấp Phiếu LLTP là để xin việc làm nên Chủ tịch QH nhấn mạnh, việc cấp Phiếu LLTP trực tuyến là một trong những dịch vụ công tiêu biểu ở mức độ 4.

Chung mối quan tâm về Phiếu LLTP, Đại biểu (ĐB) Nguyễn Phương Thủy (Đoàn Hà Nội) phản ánh, hiện nay người dân có thể đăng ký xe, nộp thuế, khai sinh, thậm chí là ký hợp đồng điện tử trên môi trường mạng. Nhưng với Phiếu LLTP - một loại giấy tờ có cấu trúc dữ liệu rất rõ ràng thì nhiều người dân vẫn phải nộp hồ sơ tận nơi, chờ xác nhận và trực tiếp đến nhận kết quả.

Khoản 2 Điều 1 sửa đổi, bổ sung Điều 45 của dự thảo Luật đang quy định, cá nhân có thể yêu cầu cấp Phiếu LLTP theo 3 hình thức: trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng điện tử quốc gia; qua dịch vụ bưu chính; trực tiếp tại cơ quan công an cấp tỉnh, cấp xã, không bị phân biệt bởi địa giới hành chính nơi cư trú như trước đây. ĐB Nguyễn Phương Thủy cho rằng, mặc dù đây là những điểm tiến bộ, tạo thuận lợi cho người dân, song vẫn chưa giảm tải được nhiều cho cơ quan quản lý, do người dân vẫn có thể lựa chọn làm thủ tục trực tiếp thay vì thực hiện trực tuyến toàn trình.

Do đó, ĐB đề nghị sửa đổi Điều 45 của dự thảo Luật cần quy định rõ việc đề nghị và trả kết quả Phiếu LLTP được thực hiện bằng hình thức điện tử là mặc định. Chỉ trong các trường hợp đặc biệt như người nước ngoài, người Việt Nam chưa có mã định danh cá nhân hoặc đề nghị cấp Phiếu LLTP theo trường hợp được ủy quyền mới thực hiện nộp và xử lý hồ sơ trực tiếp. Đồng thời, ĐB lưu ý, khi Bộ Công an quy định hồ sơ chi tiết, cần tránh việc số hóa nửa vời - tức là vẫn phải in các mẫu phiếu, điền tay, ký, rồi lại scan gửi lên hệ thống như một số thủ tục hành chính đang thực hiện hiện nay, gây khó khăn, phức tạp cho người dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của QH Hoàng Thanh Tùng tán thành với đề xuất mở rộng quyền cấp Phiếu LLTP tới công an xã. Theo ông Hoàng Thanh Tùng, việc này phù hợp với chủ trương cải cách, phân cấp, phân quyền, phù hợp với điều kiện hạ tầng, kết nối cơ sở dữ liệu như hiện nay, để công an xã có thể truy cập, cấp Phiếu LLTP cho công dân khi có yêu cầu.