Đồng bộ giải pháp chống ô nhiễm không khí

Theo dự báo của Cục Môi trường (Bộ NN&MT), trong vòng 6 tháng tới, mức độ ONKK thậm chí còn gia tăng hơn các năm vì đây là giai đoạn cao điểm triển khai các công trình, dự án trọng điểm quốc gia, xây dựng các công trình dân dụng, kéo theo việc vận chuyển vật liệu, đổ thải, tăng lượng phương tiện tham gia giao thông… kết hợp yếu tố nghịch nhiệt (nhiệt độ của lớp khí quyển trên cao lớn hơn nhiệt độ lớp khí quyển phía dưới, khiến các chất ô nhiễm bị giữ lại trong môi trường không khí).

Vì vậy, cuộc làm việc vừa diễn ra giữa Bộ NN&MT với các Bộ Công an, Xây dựng, Y tế, Sở NN&MT Hà Nội về kế hoạch phối hợp triển khai thực hiện các biện pháp cấp bách xử lý ONKK nhận được sự chú ý quan tâm.

Tại Hà Nội, một trong những địa phương có mức độ ONKK nặng nề nhất, một số điểm tích cực trong công tác chống ONKK đã được thực hiện như vận động người dân không sử dụng bếp than (đạt đến 99%), hạn chế đốt rơm rạ (hơn 80%). Để kiểm soát các nguồn thải từ giao thông, Sở NN&MT đang trình HĐND TP một số cơ chế, chính sách về chuyển đổi phương tiện giao thông từ nhiên liệu hóa thạch sang phương tiện thân thiện môi trường. TP cũng đã lập đề án xây dựng vùng phát thải thấp, dự kiến thực hiện từ 1/7/2026.

Về tồn đọng, Hà Nội vẫn còn tình trạng đốt rơm rạ sau thu hoạch và đốt rác thải tự phát. Công tác xử lý bụi ở các công trình xây dựng chưa có hiệu quả cao. Về chuyển đổi phương tiện giao thông từ xăng dầu sang xe điện, còn có những ý kiến trái chiều.

Trước thực tế ONKK nặng nề, các Bộ, ngành đang có những động thái rốt ráo. Đại diện Bộ Công an cho hay đang trình Pháp lệnh sửa đổi về công an xã (CAX), trong đó chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền CAX sẽ tương đương như công an cấp huyện cũ. Nếu quy định mới được thông qua, tới đây CAX sẽ có quyền vào cuộc phát hiện, đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm, gây ô nhiễm môi trường. Bộ Xây dựng đang đề nghị Chính phủ giao UBND cấp tỉnh xây dựng quy chế quản lý, giám sát các công trình xây dựng gây bụi tại địa phương. Bộ Y tế đang tính toán ảnh hưởng bệnh tật do ONKK, từ đó có cơ sở khoa học để ra các khuyến cáo, quy định đúng đắn. Bộ NN&MT đang triển khai nhiều hoạt động như dùng thiết bị viễn thám theo dõi chất lượng không khí các vùng, tích hợp quan trắc môi trường vào các trạm khí tượng thủy văn, lập đề án chế biến rơm rạ thành than sinh học… 

Một động thái đáng chú ý khác, là Bộ NN&MT đã dự thảo đề án lập Ban Chỉ đạo quốc gia về khắc phục ô nhiễm (tập trung giải quyết ô nhiễm mang tính liên ngành, liên vùng cho vùng Thủ đô), đang xin ý kiến các Bộ, ngành, địa phương.

Vấn đề ONKK không chỉ là của một tỉnh, thành, một địa phương, mà có tính liên vùng. Hà Nội dù có áp dụng giải pháp nào, thì vẫn ONKK nếu các tỉnh, thành lân cận vẫn còn những nhà máy ô nhiễm nhả khói mù mịt, các đại công trường gây bụi, các cánh đồng chìm trong khói rơm rạ… Những động thái trên cho thấy cơ quan chức năng đã nhận diện đúng trong quan điểm giải quyết ONKK; để có những giải pháp có tính liên ngành, liên vùng, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, vừa có tính cấp bách, vừa hướng tới hiệu quả lâu dài.