Những việc cha mẹ cần làm để bảo vệ trẻ em trước nguy cơ bị xâm hại

Trang bị kỹ năng tự bảo vệ cho trẻ từ sớm

Luật Trẻ em quy định, trẻ em có quyền được bảo vệ khỏi mọi hình thức xâm hại. Tuy nhiên, để quyền này được bảo đảm trong thực tế, cha mẹ cần chủ động trang bị cho con các kỹ năng tự bảo vệ phù hợp với độ tuổi.

Từ những năm đầu đời, trẻ cần được dạy nhận biết các vùng riêng tư trên cơ thể, phân biệt hành vi phù hợp và không phù hợp. Việc giáo dục này cần được thực hiện một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, không gây sợ hãi cho trẻ. Trẻ cần biết nói “không”, biết rời khỏi tình huống không an toàn và tìm đến người lớn đáng tin cậy để nhờ giúp đỡ.

Các tài liệu hướng dẫn về làm cha mẹ đều nhấn mạnh rằng, trẻ học kỹ năng tốt nhất thông qua giao tiếp thường xuyên và các tình huống giả định trong sinh hoạt hằng ngày. Việc trò chuyện cởi mở giúp trẻ hiểu rằng chia sẻ với cha mẹ không phải là điều đáng sợ hay xấu hổ.

Xây dựng môi trường gia đình an toàn và tin cậy

Gia đình là môi trường đầu tiên và quan trọng nhất trong việc bảo vệ trẻ. Cha mẹ cần tạo ra không gian sống an toàn cả về thể chất lẫn tinh thần, nơi trẻ cảm thấy được tôn trọng và lắng nghe.

Một nguyên tắc quan trọng trong nuôi dạy tích cực là không sử dụng bạo lực, không đe dọa hay ép buộc trẻ. Những hành vi này không chỉ gây tổn thương mà còn khiến trẻ mất niềm tin, ngại chia sẻ khi gặp nguy hiểm. Ngược lại, việc lắng nghe cảm xúc của trẻ, giải thích thay vì quát mắng giúp trẻ hình thành sự tự tin và khả năng tự bảo vệ.

Cha mẹ cũng cần chú ý đến các mối quan hệ xung quanh trẻ, bao gồm người quen, người thân, hàng xóm và môi trường trực tuyến. Việc giám sát phù hợp, không buông lỏng nhưng cũng không kiểm soát quá mức, giúp giảm thiểu nguy cơ xâm hại từ cả không gian thực và không gian mạng.

Khi có dấu hiệu nguy cơ: Không im lặng, không tự xử lý

Khi phát hiện hoặc nghi ngờ trẻ có dấu hiệu bị xâm hại, cha mẹ cần hành động kịp thời. Luật Trẻ em quy định rõ trách nhiệm của gia đình và cộng đồng trong việc tố giác, thông báo các hành vi xâm hại trẻ em.

Cha mẹ không nên tự giải quyết hoặc che giấu vụ việc vì sợ ảnh hưởng đến danh dự gia đình. Việc chậm trễ có thể khiến trẻ tiếp tục bị tổn hại và mất cơ hội được hỗ trợ kịp thời. Trẻ cần được bảo vệ an toàn trước tiên, sau đó là hỗ trợ tâm lý và pháp lý phù hợp.

Trong các tình huống khẩn cấp hoặc cần tư vấn, người dân có thể gọi Tổng đài 111 – Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em – để được hướng dẫn, hỗ trợ miễn phí 24/7. Tổng đài có trách nhiệm tiếp nhận thông tin và kết nối các dịch vụ bảo vệ trẻ em theo quy định.