Bí quyết kiểm soát tăng huyết áp từ bác sĩ

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài - Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết, bên cạnh việc điều trị bằng thuốc, thay đổi lối sống là chìa khóa vàng giúp dự phòng và kiểm soát tăng huyết áp hiệu quả.

Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò đặc biệt quan trọng với sức khỏe tổng thể và sức khỏe tim mạch. Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, phù hợp sẽ giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh tăng huyết áp.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài nêu rõ, theo khuyến cáo của Hội Tim mạch Việt Nam năm 2022, chế độ ăn DASH được coi là hiệu quả nhất để kiểm soát huyết áp. Đây là chế độ ăn khoa học, linh hoạt, giúp giảm cân và kiểm soát tốt huyết áp. Các nguyên tắc cơ bản của DASH gồm:

Tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.

Ưu tiên các sản phẩm từ sữa ít béo, hạn chế chất béo bão hòa.

Tăng cường tiêu thụ cá, thịt gia cầm và hạn chế thịt đỏ.

Giảm muối, hạn chế đồ uống có ga và đồ ngọt.

Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất như kali, magie.

Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm huyết áp tâm thu tới 5mmHg ở người tăng huyết áp (tương đương hiệu quả của thuốc hạ huyết áp liều thấp) và giảm khoảng 3mmHg ở người bình thường.

Kiểm soát cân nặng

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài, việc duy trì cân nặng lý tưởng là rất cần thiết. Chỉ số BMI lý tưởng dao động từ 19 đến 23. Thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ rõ ràng đối với các bệnh lý tim mạch và chuyển hóa, đặc biệt là tăng huyết áp.

Nguyên tắc cơ bản để giảm cân là tạo ra sự thâm hụt calories, nghĩa là lượng calories nạp vào phải thấp hơn lượng calories cơ thể tiêu thụ trong ngày. Muốn giảm cân hiệu quả cần kết hợp tăng hoạt động thể chất và giảm calories từ chế độ ăn uống. Mỗi kg cân nặng giảm được ở người thừa cân có thể giúp giảm 1mmHg huyết áp tâm thu, tối đa lên tới 5-10mmHg.

Giảm lượng muối ăn

Muối (natri) là nguyên tố quan trọng cho hoạt động của tế bào nhưng dùng quá nhiều muối là nguyên nhân hàng đầu gây tăng huyết áp. Lượng natri lý tưởng trong ngày dưới 1.500mg (tương đương khoảng 3g muối ăn). Theo Tổ chức Y tế Thế giới, lượng muối khuyến cáo tối đa mỗi ngày cho người trưởng thành là 5g, tương đương 2 thìa sữa chua.

Thực tế, 5g muối ăn tương đương khoảng 8g bột canh, 10g bột nêm (2 thìa cà phê), 25g nước mắm (5 thìa cà phê) và 35g xì dầu. Giảm 1.000mg natri mỗi ngày trong khẩu phần ăn có thể giúp giảm từ 1-3mmHg huyết áp tâm thu; chế độ ăn hạn chế natri hiệu quả có thể giúp giảm 5-10mmHg.

Các biện pháp khác

Ngoài ra, còn nhiều biện pháp hữu ích khác góp phần kiểm soát huyết áp như:

Tập luyện đều đặn với các môn như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội hoặc cardio.

Duy trì chế độ ăn giàu kali nhưng cần kiểm soát chặt chẽ hàm lượng kali máu vì kali ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tim mạch.

Hạn chế tối đa rượu bia và đồ uống có cồn.

"Việc tuân thủ nghiêm túc các biện pháp thay đổi lối sống sẽ giúp dự phòng, điều trị và hỗ trợ điều trị tăng huyết áp một cách an toàn, hiệu quả và bền vững" - PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài nhấn mạnh.