Lao động ngoài 40 và bài toán tái gia nhập thị trường lao động khi mất việc làm

Lao động phổ thông, lao động có tay nghề đều dễ mất việc

Hơn 3 tháng kể từ ngày mất vị trí phó phòng kinh doanh của một công ty chuyên kinh doanh thiết bị nhà bếp cao cấp ở phường Phương Liệt (Hà Nội), anh Trần Minh Thành, sinh năm 1982, vẫn rong ruổi đi tìm việc.

Anh Thành tham gia vào các hội nhóm, lên mạng xã hội, nhờ bạn bè giới thiệu… để tìm kiếm việc làm nhưng vẫn chưa kết nối thành công với nhà tuyển dụng.

“Có doanh nghiệp phản hồi CV của tôi, đánh giá tôi có kinh nghiệm nhưng chưa đủ dày dặn và không cạnh tranh được với nhân sự doanh nghiệp hiện có; một số doanh nghiệp không thiện cảm vì tôi chỉ có kinh nghiệm làm việc ở công ty tư nhân. Tự nhìn lại bản thân mình, tôi thấy so với nhân sự trẻ mới gia nhập thị trường lao động, lứa chúng tôi thua kém đủ mọi mặt”, anh Thành nói.

Cùng gặp khó khăn khi tìm việc mới dù đã làm đến trưởng phòng, anh Nguyễn Thanh Tùng (sinh năm 1980) cho biết, rào cản lớn nhất khi xin việc là tuổi tác. “Dù có lợi thế chuyên môn, nghiệp vụ, kinh nghiệm giải quyết công việc, nhưng tôi khó lòng cạnh tranh với nhiều bạn trẻ năng động, chuyên môn tốt", anh Tùng chia sẻ.

Chị Đỗ Thị Nhung là công nhân một công ty may tại phường Việt Hưng (Hà Nội). Gắn bó với công ty được 16 năm, tháng 6.2025, chị Nhung được thông báo sẽ trong diện cắt giảm nhân sự do đơn hàng giảm. Việc cắt giảm sẽ diễn ra vào quý III/2025.

45 tuổi, nghe tin mất việc, chị Nhung không khỏi bàng hoàng. Chị lập tức nhờ người thân, bạn bè giới thiệu tìm công việc mới. Tuy nhiên, khác với hình dung ban đầu của chị Nhung, là người có kinh nghiệm làm việc lâu năm, chỉn chu, chịu khó sẽ dễ dàng có công việc mới, những chỗ được giới thiệu đều lắc đầu với lời từ chối: “Tuổi cao!”.

“Cùng đợt bị cắt giảm với tôi là hơn chục lao động nữ, ngoài 40 tuổi. Chúng tôi lập một nhóm Zalo, thông tin hằng ngày với nhau về tình hình tìm việc. Đến nay gần như chưa ai xin được việc làm mới. Một số người nhận làm giúp việc theo giờ, dọn vệ sinh cho các công ty…” - chị Nhung kể.

Nhiều thách thức

Nhận định về những khó khăn của lao động lớn tuổi khi tìm việc, đặc biệt là lao động nữ, bà Nguyễn Thị Lan Hương - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động xã hội (Bộ LĐTBXH) cho rằng, lao động ở độ tuổi trung niên gặp khó khăn khi tìm việc trên thị trường lao động hiện nay.

Nguyên nhân trước hết phải kể đến là do thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và thay đổi nhanh chóng. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và tự động hóa đã thay đổi nhiều ngành nghề, khiến cho những kỹ năng truyền thống mà lao động trung niên sở hữu trở nên lỗi thời. Các công việc hiện đại thường yêu cầu kỹ năng sử dụng công nghệ mới mà lao động trung niên có thể thiếu.

Bên cạnh đó, lao động trẻ thường được ưu tiên tuyển dụng vì họ được đào tạo mới, có năng lực sử dụng công nghệ và có thể sẵn sàng làm việc với mức lương thấp hơn. Điều này càng tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt cho lao động trung niên.

Bà Nguyễn Thị Lan Hương cũng cho rằng, mất việc tuổi 40, lao động đối diện không ít khó khăn, thách thức. Những năm gần đây, mất việc ở độ tuổi ngỡ như ổn định mọi thứ là một thực tế đang tồn tại trong thị trường việc làm. Cú "sốc" với nhiều người là quá tự tin với kinh nghiệm và “chiếc ghế” mình đã ngồi nhiều năm.

"Lời khuyên với nhóm nhân sự này là biết mình, biết người, điều chỉnh các yêu cầu để phù hợp với nhà tuyển dụng thay vì tự đánh giá mình là ứng viên có giá trị và nhà tuyển dụng phải đáp ứng các yêu cầu mới có được bạn”, bà Lan Hương nói.

Theo Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, tháng 9.2025, địa bàn Thủ đô có 36.000 người có nhu cầu tìm việc làm; 3.405/5.404 (63,02%) người hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Hà Nội trong tháng 9.2025 là lao động trong độ tuổi vàng (25-40 tuổi).

Như vậy, tình hình thất nghiệp, khó tìm việc không chỉ diễn ra ở nhóm lao động ngoài 40 tuổi, ngay cả lứa tuổi vàng cũng đang đối mặt nhièu khó khăn. “Đặc biệt, nhóm lao động phổ thông gặp nhiều khó khăn nhất khi tìm kiếm việc làm trong thời đại công nghệ số, các hệ thống tự động hóa đang dần thay đổi thị trường việc làm”, ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội nói.