Tập hợp, vận động người lao động tham gia các nghiệp đoàn nghề đặc thù

Để khắc phục tình trạng này, các cấp công đoàn tại nhiều địa phương đang nỗ lực để tăng sự hiện diện, bảo vệ quyền lợi của đoàn viên, người lao động khu vực đặc thù này.

Lao động dễ bị xâm phạm quyền lợi

Anh Võ Văn Dư (quê Phú Yên) từng làm công nhân xây dựng cho một nhà thầu thực hiện dự án tại TP Nha Trang (Khánh Hòa) 2 năm. Quá trình làm việc, anh Dư chỉ được nhận tiền công thỏa thuận 400.000 đồng/ngày mà không có bất kỳ hợp đồng lao động hay giấy tờ gì ngoài tấm thẻ ghi tên để ra vào công trình. Khi công trình gần xong, chủ thầu lấy lý do bị chậm tiến độ nên lần lữa không trả lương cho anh Dư. Hơn 3 tháng cố đi làm để mong đòi được tiền lương nhưng cuối cùng anh Dư đành bỏ cuộc đi làm việc khác để kiếm sống vì chủ thầu ôm theo tiền lương bỏ trốn. Toàn bộ tiền lương hơn 30 triệu đồng của anh Dư bị mất trắng.

Mới đây 12 lao động của Công ty TNHH Xây dựng 189 đã phải gửi đơn cầu cứu đến cơ quan báo chí sau 2 năm trời ròng rã đi đòi lương không được.

Anh Nguyễn Thanh Tùng (tên nhân vật đã được thay đổi) từng làm giám sát công trình cho Công ty TNHH Xây dựng 189 cho biết: “Tôi bị nợ 5 tháng lương, khi bị nợ lương tôi cũng chỉ biết liên hệ với chủ doanh nghiệp nhưng cứ được lời hứa đến gần 2 năm. Tuy có hợp đồng lao động nhưng công ty chưa có tổ chức công đoàn nên anh em lao động không biết làm sao để đòi quyền lợi. Sau khi tham khảo ý kiến và thấy đòi mãi công ty không trả nên phải làm đơn gửi đến các cấp nhờ trợ giúp”.

Cần thêm những nghiệp đoàn nghề nghiệp

Theo Bảo hiểm Xã hội (BHXH) tỉnh Khánh Hòa, trong 656 doanh nghiệp, đơn vị trong tỉnh đã tham gia BHXH có 4.751 lao động có quyết toán thuế nhưng không tham gia BHXH. Đa số là NLĐ làm trong các lĩnh vực xây dựng theo từng gói thầu công trình; các đơn vị dịch vụ phụ thuộc vào lượng khách nên chỉ thuê nhân viên phục vụ theo ngày với số ngày công dưới 14 ngày nhưng vẫn thực hiện kê khai và quyết toán thuế thu nhập cá nhân để giảm chi phí của doanh nghiệp.

Trong khi đó, có 484 đơn vị với số lao động quyết toán thuế là 2.625 người chưa tham gia BHXH bắt buộc. Lý do là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, khách sạn thường tìm cách không ký hợp đồng lao động, không tham gia BHXH cho NLĐ với lý do chỉ thuê lao động thời vụ, theo mùa vụ, theo từng gói thầu của công trình, làm việc không đủ 14 ngày công… nên việc tham gia BHXH, BHYT cho NLĐ gặp nhiều khó khăn.

Ông Bùi Đăng Thành - Phó Chủ tịch Thường trực LĐLĐ tỉnh Khánh Hòa - chia sẻ, thực tế lao động ngành xây dựng ở các đơn vị, doanh nghiệp lớn có tổ chức Công đoàn thì hoạt động đi vào nền nếp, tuân thủ các chính sách cho đoàn viên, NLĐ. Nhưng với những lao động làm việc không có hợp đồng, làm việc theo công trình, ăn lương công nhật… dù thu nhập cao nhưng không mang tính ổn định lâu dài mà mang tính chất “ăn xổi”. Với tư duy “hôm nay biết hôm nay, ngày mai biết ngày mai” nên bản thân NLĐ cũng không muốn tham gia vào những ràng buộc BHXH.

“Thời gian tới chúng tôi cũng đang nỗ lực phối hợp vận động tuyên truyền người lao động ngành xây dựng nâng cao nhận thức về quyền lợi của mình. Kết nối với các đầu mối tập hợp đội ngũ lao động làm thợ hồ, thợ sơn... để vận động tham gia thành lập các nghiệp đoàn nghề đặc thù. Thông qua các nghiệp đoàn NLĐ sẽ vừa có một tổ chức sinh hoạt, được cập nhật các chính sách pháp luật liên quan và nhất là tiếp cận các chế độ bảo hiểm tự nguyện, BHXH... đảm bảo cho mình một tương lai bền vững hơn khi có Công đoàn cùng đồng hành” - ông Thành cho biết.