Ukraina có thể dùng tài sản Nga để mua tiêm kích Thụy Điển

Ngày 22.10, Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson và Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã có cuộc hội đàm và cùng đến thăm cơ sở của tập đoàn Saab, nhà sản xuất máy bay chiến đấu JAS 39 Gripen, máy bay giám sát GlobalEye, các hệ thống tên lửa và nhiều thiết bị quân sự khác

Tại cuộc họp báo, Thủ tướng Kristersson cho biết, 2 nước đã ký một thỏa thuận hợp tác dài hạn về phòng không. Sự hợp tác này bao gồm khả năng xuất khẩu từ 100 đến 150 máy bay chiến đấu Gripen E thế hệ mới. Nếu thành hiện thực, đây sẽ là đơn đặt hàng xuất khẩu máy bay lớn nhất từ trước đến nay của Thụy Điển.

"Chúng tôi hoàn toàn nhận thức được rằng, đây là một con đường dài phía trước", ông Kristersson nói. "Nhưng kể từ hôm nay, chúng tôi cam kết sẽ khám phá mọi khả năng để cung cấp cho Ukraina một số lượng lớn máy bay chiến đấu Gripen trong tương lai".

Khả năng cung cấp Gripen cho Ukraina đã được xem xét trong 2 năm qua nhưng bị tạm dừng để Kiev tập trung vào việc tiếp nhận và vận hành các máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất, vốn đã bắt đầu được triển khai từ tháng 8 năm ngoái.

Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky khẳng định, Gripen vẫn là ưu tiên hàng đầu. "Chúng tôi đã bắt đầu công việc để có được Gripen cho Ukraina và kỳ vọng hợp đồng trong tương lai sẽ cho phép chúng tôi mua không dưới 100 chiếc", ông Zelensky nói.

Các phi công Ukraina trước đó đã đến Thụy Điển để bay thử nghiệm Gripen. Loại máy bay này được xem là một lựa chọn bền bỉ và có chi phí vận hành tương đối thấp so với các loại máy bay khác như F-35 của Mỹ.

Ông Zelensky cho biết, Ukraina đặt mục tiêu nhận và bắt đầu sử dụng máy bay Gripen của Thụy Điển vào năm tới. "Đối với quân đội của chúng tôi, Gripen là ưu tiên. Vấn đề là tiền bạc và khả năng cơ động", ông nói.

Thủ tướng Kristersson nói chưa có gì được quyết định chính thức nhưng ước tính việc sản xuất và giao những chiếc máy bay mới đầu tiên có thể mất 3 năm.

Về vấn đề tài chính, ông Kristersson cho hay, nguồn tiền có thể đến từ tài sản bị đóng băng của Nga hoặc từ các quốc gia đồng minh khác song vẫn còn rất nhiều việc phải làm trước khi ký kết một thỏa thuận cuối cùng.

Ông Justin Bronk - chuyên gia về tác chiến đường không tại Viện Các Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI) ở London - nhận định, thỏa thuận tiềm năng này cho thấy Ukraina đang có kế hoạch dài hạn cho lực lượng không quân thời hậu chiến, thay vì chỉ tìm giải pháp cho các nhu cầu chiến đấu trước mắt.

Ukraina hiện đã có các máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ và Mirage 2000 của Pháp. Ông Bronk cho rằng, Gripen E về mặt lý thuyết sẽ đại diện cho một máy bay chiến đấu hạng trung có năng lực vượt trội hơn đáng kể, đặc biệt là về radar, hệ thống tác chiến điện tử nội bộ và khả năng mang tên lửa không đối không tầm xa Meteor.