Khoảng trống lao động kỹ năng bậc trung ở Hà Nội

Tại Hà Nội, lao động trình độ đại học trở lên tăng mạnh nhưng thị trường “khát” nhân lực kỹ năng thực hành, tạo ra “khoảng trống kỹ năng ở bậc trung”.

Theo khảo sát của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, những năm qua, thành phố luôn hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu giải quyết việc làm (hơn 200.000 việc làm mới mỗi năm), duy trì tỉ lệ thất nghiệp ở mức rất thấp (chỉ còn 1,02% năm 2024). Thu nhập bình quân của người lao động cũng liên tục tăng trưởng, đạt gần 11 triệu đồng/người/tháng vào năm 2024.

Tuy nhiên, thị trường lao động Hà Nội cũng đối diện với những thách thức cấu trúc và nghịch lý sâu sắc, đòi hỏi phải có sự can thiệp chính sách mang tính đột phá.

Thị trường đang đối mặt với nghịch lý “Tăng trưởng theo chiều sâu và phân cực hóa”

Quá trình tăng trưởng kinh tế của Hà Nội đang dịch chuyển mạnh mẽ theo chiều sâu, dựa vào tăng năng suất và công nghệ cao, thay vì chỉ mở rộng quy mô lao động. Điều này thể hiện qua hệ số co giãn việc làm theo GRDP ở mức thấp. Song song đó, lao động dịch chuyển nhanh sang khu vực dịch vụ (chiếm 61,2% năm 2024). Quá trình này tạo ra một “khoảng trống kỹ năng ở bậc trung”: dù lao động có trình độ đại học trở lên tăng mạnh (31,97% năm 2024), thị trường lại đang “khát” nhân lực có kỹ năng thực hành. Nhu cầu tuyển dụng lao động kỹ thuật tăng cao, trong khi tỉ trọng lao động qua đào tạo nghề chính quy (trung cấp, cao đẳng) lại tăng trưởng không đáng kể (dao động quanh 6%), dẫn đến nghịch lý thừa thầy, thiếu thợ.

Thách thức từ “vùng xám” an sinh và tính thụ động của chính sách BHTN

Lao động khu vực phi chính thức vẫn chiếm tỉ trọng lớn (51,6% năm 2024) và đang thể hiện xu hướng không giảm. Sự bùng nổ của kinh tế Gig (làm việc tạm thời, tự do) đẩy hàng trăm nghìn lao động vào “khoảng trống pháp lý”, bị loại trừ khỏi hệ thống an sinh xã hội bắt buộc. Chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) thể hiện vai trò “trụ đỡ” chi trả trợ cấp được thực hiện tốt, nhưng chức năng “chủ động” là hỗ trợ đào tạo lại gần như chưa được phát huy, với tỷ lệ người tham gia dưới 1% (796 người được hỗ trợ học nghề trong số 88.120 hồ sơ hưởng BHTN năm 2023).

“Cơ hội vàng” để chuyển đổi đang mở ra từ khung pháp lý mới

Luật Thủ đô 2024 (hiệu lực 2025) và Luật Việc làm 2025 (hiệu lực 2026) tạo ra hành lang pháp lý đột phá để Hà Nội chuyển đổi BHTN từ công cụ bị động sang chủ động, mở rộng diện bao phủ an sinh và trao cho thành phố các cơ chế đặc thù để hỗ trợ nhóm yếu thế.

Nguồn:laodong.vn Copy link