Mỹ xem xét yêu cầu mua 48 máy bay F-35 của Saudi Arabia

Chính quyền Mỹ đang xem xét yêu cầu từ Saudi Arabia về việc mua gần 50 tiêm kích F-35, theo nguồn tin am hiểu quá trình đàm phán.

Đây là dòng chiến đấu cơ tàng hình do Lockheed Martin sản xuất, được đánh giá là tiên tiến nhất hiện nay. Nếu được chấp thuận, thương vụ có thể trị giá nhiều tỉ USD và đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chính sách vũ khí của Washington đối với Riyadh.

Nguồn tin cho biết yêu cầu mua 48 chiếc F-35 đã vượt qua một bước đánh giá quan trọng tại Lầu Năm Góc và hồ sơ hiện đã được trình lên cấp bộ trưởng. Saudi Arabia trước đó đã trực tiếp đề nghị với Tổng thống Mỹ Donald Trump, bày tỏ mong muốn hiện đại hóa lực lượng không quân và đối phó các mối đe dọa trong khu vực. Nước này vốn là khách hàng mua vũ khí lớn nhất của Mỹ, đang vận hành các máy bay F-15.

Tuy vậy, quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra. Hồ sơ phải qua thêm nhiều bước, gồm phê chuẩn ở cấp nội các, sự đồng ý của Tổng thống Donald Trump và thông báo tới Quốc hội Mỹ. Một số nghị sĩ từng bày tỏ nghi ngại về việc tăng cường hợp tác quân sự với Riyadh, nhất là sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi năm 2018.

Việc cân nhắc bán F-35 cho Saudi Arabia được xem là nhạy cảm vì Washington phải bảo đảm duy trì “lợi thế quân sự vượt trội” của Israel tại Trung Đông. Israel hiện là quốc gia duy nhất trong khu vực sở hữu F-35 và đã vận hành nhiều phi đội trong gần một thập kỷ. Nguyên tắc này khiến Mỹ luôn cân nhắc thận trọng khi bán vũ khí tối tân cho các quốc gia Arab.

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, việc thúc đẩy xuất khẩu vũ khí là ưu tiên trong quan hệ với Saudi Arabia. Tháng 5 vừa qua, Washington đã đồng ý một gói bán vũ khí trị giá gần 142 tỉ USD cho Riyadh, được Nhà Trắng mô tả là thỏa thuận hợp tác quốc phòng lớn nhất từ trước đến nay giữa hai bên.

Việc Saudi Arabia tiếp tục theo đuổi F-35 cũng là một phần trong chiến lược hiện đại hóa quân đội và kinh tế theo chương trình Vision 2030 do Thái tử Mohammed bin Salman thúc đẩy.

Trước đó, chính quyền Tổng thống Joe Biden từng xem xét đưa F-35 vào thỏa thuận lớn hơn nhằm hướng tới khả năng Saudi Arabia bình thường hóa quan hệ với Israel, nhưng tiến trình này không đạt được đột phá.

Trong bối cảnh Saudi Arabia tìm cách đa dạng hóa quan hệ quốc phòng nhưng vẫn duy trì liên minh an ninh lâu dài với Washington, thương vụ F-35 nếu được thông qua sẽ tác động mạnh tới cán cân quân sự tại Trung Đông và đánh dấu bước mở rộng đáng kể hợp tác giữa hai nước.